Kaydedilen ilk ses, Thomas Edison’un 1877’de fonograftaki tekerleme şarkısı “Mary Had a Little Lamb”in bir bölümünü okuyan sesiydi. 10 yıl sonra Emile Berliner, modern kaydın öncüsü olan düz bir disk kullanarak ses kaydeden ve çalan ilk cihazı yarattı. Sonraki altmış yıl boyunca, plaklar ve pikaplar iyileştirildi ve standartlaştırıldı. 33 ve 45 RPM kayıtları, İkinci Dünya Savaşı sonrası yıllarda diğer birçok formatın yerini aldı. 1970’lere gelindiğinde, plak çalar teknolojisi o kadar gelişti ki, aradan geçen yarım yüzyılda çok az değişti. Ardından kasetler ve CD’ler geldi geçti. Sonrasında gelen MP3 çalarların yerini ise günümüzde telefonlar aldı.
2020 yılına gelindiğinde ise vinil plak satışlarında artış görüldü. Koronavirüs nedenli sosyal uzaklaşma günlerinde ve sonrasındaki süreçte, artık insanlar bu klasik müzik “dinleme” yaklaşımını her zamankinden daha fazla benimsiyor. Geçmişte bir pikap, lüks bir ürün gibi görünüp anlamsızlığın eşiğine gelmişken artık yeni bir takdir topluyor. Yani vinil, onu tehdit ediyor gibi görünen tüm teknolojik gelişmelere rağmen burada kalacak gibi görünüyor. CD’leri geride bırakan satış sayıları, müzik dinlemenin artık keyif almaya odaklandığını ortaya koyuyor. Plaklar dijital gibi satmıyor ama bu onların tükendiği anlamına da gelmiyor.
Vinil Plak, 45’lik ya da Plak
LP, plak, EP, 45’lik, plak… Müzik ve plak dünyasında kafa karıştıran bir şey varsa, o da aynı şeyi tarif etmek veya söylemek için kullanılan tüm terminoloji oluyor. Bunların hepsi ise aslında aynı şeyi anlamak için kullanılıyor. Bir vinil plak, ses üreten oluklarla ince preslenmiş ısıtılmış polivinil klorürden yapılmış bir disk olarak tanımlanıyor. Bir vinil kayıt bazen plak, vinil, LP veya 12 inç olarak adlandırılıyor ancak tüm isimler vinil kayıtları tanımlamak için kullanılıyor. Plaklar, koleksiyonculukta müzik için en iyi deneyim olarak kabul ediliyor.
Farklı Vinil Kayıt Türleri Nelerdir?
Malzeme, boyut ve hatta kalınlık bakımından farklılık gösterebilen birçok farklı vinil kayıt türü bulunuyor. Hepsinin kendi uygulaması ve kullanımı olsa da bu tamamen farklı bir konu haline geliyor. Bununla birlikte, en yaygın vinil kayıt türleri şunlardan oluşuyor:
- 12 inçlik Vinil Plaklar – Standart kayıt ve kayıt boyutu olarak kabul ediliyor. En yaygın olarak tam LP (uzun çalma) albümleri için kullanılıyor. Bazen her yüzünde sadece 1 veya 2 şarkı olan 12 inçlik bir plakla karşılaşılabiliyor. Bunlar genellikle demolar ve single’lar için kullanılıyor.
- 7 inçlik Vinil Plaklar – En çok single’lar ve albümlerin b yüzleri için kullanılıyor.
- 33 ⅓ RPM Vinil Kayıt – 33 ⅓ RPM, albümün döndüğü dakikadaki devir sayısını temsil ediyor. Bu, 12 inçlik bir kayıt için kullanılan en yaygın hız oluyor.
- 45 RPM Plak Kaydı – 45 RPM, albümün döndüğü dakikadaki devir sayısını belirtiyor. Bu, 7 inçlik bir kayıt için kullanılan en yaygın hız oluyor.
Vinil Plaklar Üretilmeye Devam Ediyor
Uzun bir müzik akışından sonra, endüstri CD üretimi için teknolojiyi terk ettiğinde, prodüksiyon kayıtları neredeyse tamamen işe yaramaz hale geldi. Yaklaşık 30 yıl boyunca, plaklar veya LP’ler, koleksiyonerler dışında herkes tarafından unutuldu. 2007’de hiçbir yerde yokken, plak satışları artmaya başladı. Müzik endüstrisi için gelen dalgada küçük bir sıçrama oldu. Bu durum, eski ve yeni şirketleri ateşledi. 2010’a gelindiğinde, yeni sanatçıların albümlerinin vinil baskılarını dahil etmek için giderek daha fazla zorlamasıyla, vinil plak trendi büyük bir büyüme gördü. Artık birçok kişi en sevdiği sanatçıların yeni baskılarını yeni ve eski çerçevelerde satın almaya başladı.
Vinil plaklar bugün hala üretimde ve pazar hızla büyüyor. 7″, 10″ ve 12″ dahil olmak üzere birçok farklı boyutta vinil plak üretilmeye devam ediyor. Günümüzde halen üretilmekte olan plakların ana hızları 45 rpm ve 33⅓ rpm olarak öne çıkıyor. Kayıtların çoğu, 33⅓ rpm hızında 12” vinil üzerine üretiliyor. Bazen 7” ve 10” ile 45 rpm’de bulunan baskılar da bulunuyor. Bazı gruplar ve plak şirketleri, kutu setleri ve özel sanat eserleriyle albümlerinin çıkışlarına heyecan verici fikirler de getirdiler. Plak koleksiyonculuğundaki artışla beraber yeni sanatçılar tarafından yeni plaklar üretme ihtiyacı da büyüyor. Aslında, eğilim o kadar yüksek ki bazı yerlerde vinil plaklar, CD’ler ve dijital indirmeler de dahil olmak üzere diğer tüm müzik türlerini geride bırakıyor.
Kimler Plak Alıyor?
Her tür müzik tercihinin eşit şekilde temsil edildiği, hayatın her kesiminden insanlar plak satın alıyor. Plağın erken benimseyenleri çoğunlukla indie veya bağımsız sanatçılar ve onların hayranları oluyor. Bununla birlikte plak üretimi, günümüzün pop ve rap müziğine kadar yayılıyor.
Ambalajı çok dikkatli bir şekilde açın, kılıfı dışarı kaydırın ve plağı çıkarın. Plağın kenarını dikkatlice tutun ve döner tablanıza yerleştirin. İlk iğne düşüşünü duyduğunuzda bu, neredeyse sarhoş edici oluyor. Müzik çalmaya başladığında dikkatlice arkanıza yaslanın, plağınızın çizimlerini ve kılıfını inceleyin. Bunu yapmanın her dakikası heyecan verici oluyor.
Plak Neden Geri Döndü?
Plağa geçişin nedenlerden bazıları şunlar oluyor:
- Kaliteli bir pikap ve kurulumla, kazandığınız ses kalitesi ve genel dinleme deneyimi.
- Koleksiyonculuk.
- Estetik faktörü.
- Maddi bir ürünün sahibi olmak.
Vinil plakları üretmek için kullanılan teknoloji aynı kalmış görünüyor. Hala ana diski baskı makinesine yerleştirmek için torna tezgâhları kullanılıyor. Vinil kayıt daha sonra ana diskten basılıyor.
Hareket Halinde Plak Dinlemek
Geçmişte, vinil kayıtlar için tüm sorun bu oluyordu. Koleksiyon müziği hareket halindeyken veya arabada çalınamıyordu. Pikaplar doğası gereği taşınabilir olmuyor. İşte burada yeni teknoloji devreye giriyor. Geçmişte sahip olunmayan şey, müziğin dijital kopyalarıydı. Artık birçok kayıt, kaydınızın bir kopyasını dijital formatta indirmenize izin veren bir dijital indirme kartıyla birlikte geliyor. Amazon, kendilerinden satın alınan plağın dijital bir kopyasının olduğu AutoRip olarak da adlandırılan bir program sunuyor. Kayıtlar Amazon Music, Spotify veya Apple Music abonelikleriyle eşleştiriliyor. Bu, her iki dünyanın da en iyisine sahip olmayı sağlıyor.
Yeni Vinil Kayıtlar Nereden Satın Alınabilir?
Vinil plak satan büyük isimlerin başında Amazon yer alıyor. İnternet üzerinde yer alan farklı platformlarda da satış yapılmaya devam ediyor. Mevcut yerel plak dükkanları da satış yapmayı sürdürüyor ve pek çoğu internet siteleri üzerinden her bölgeye satış yapabiliyor. Aynı şekilde eski plakların satıldığı ikinci el ürün platformlarından da plak satın alabilmek mümkün görünüyor.
Eskimeyen Bir Moda Olarak Plak Varlığını Sürdürüyor
Plak kayıtları hala yapılmakla kalmıyor, aynı zamanda müzisyenler için yeniden çok hoş karşılanan bir endüstri yaratıyor. Sanatçıların satışlardan neredeyse hiç para kazanmadığı bir çağda, bu hoş bir teşvik haline geliyor. Sony gibi büyük markaların baskılarını açması, bu trendin bir süre daha kalacağını işaret ediyor. Unutulmaya yüz tutmuş anıları geri getiren eski bir plağı aramanın ya da en sevilen sanatçının yeni bir plağının çıktığını öğrenmenin deneyimiyle karşılaştırılabilecek bir şey bulunmuyor. Bu deneyim, birçok kişinin plak toplamaya devam etmesini sağlıyor.
Siz de en iyi müzik enstrümanlarını incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
