Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik gözlükleri, günümüzde; eğitim, ticaret, pazarlama ve oyun alanlarında önemli bir pazar payı edinmiştir. Bu teknoloji, 3 boyutlu imgeler sayesinde sanal ve gerçek evreni birleştirerek farklı ve gerçekçi bir deneyim sunmaktadır. Sanal gerçeklik “VR”, artırılmış gerçeklik ise “AR” olarak tanımlanmaktadır. Gelecekte pek çok alanda kullanılması planlanan bu gözlükler sık sık birbirleri ile karıştırılsa da aslında önemli farkları bulunmaktadır.
Bu iki gözlük, ilk etapta dışarıdan bakıldığında kullanıcılar tarafından birbirleri ile benzer zannedilir. Oysa ki gerçek çok daha farklı olmakla birlikte iki gözlük de bambaşka kulvarlarda hizmet veren, birbirinden bağımsız ürünler olarak ön plana çıkmaktadır.
Sanal ve Artırılmış Gerçeklik Gözlüğü Arasındaki Farklar Neler?
1- Gerçeklik Tanımı
Sanal Gerçeklik Gözlüğü (VR) gerçek dünyayı bilgisayar ortamında simüle ederek, kullanıcıları sanal bir dünyanın içine sokar. Bu sayede uzay gemisi, uçak, tren gibi araçları simülasyon sayesinde kullanmayı deneyimleyebilirsiniz. VR, size gerçekten bir uçağı kullanıyormuşsunuz gibi bir algı yaratır. Yani VR, kullanıcıları tamamen oyunun içine çekme amacını güder. VR, %75 sanal, %25 gerçek dünyadan oluşmaktadır.
Artırılmış Gerçeklik Gözlüğü (AR) ise, halihazırda kullanıcının gördüğü gerçek bir görüntünün üzerine çeşitli efektleri ve sanal bilgileri ekler. Yani amacı tamamen gerçekliğe katkıda bulunmaktır. AR, %25 sanal, %75 gerçek dünyadan oluşmaktadır.
Özetle AR ve VR gözlükleri arasındaki en temel fark, VR sizi gerçek evrenden alıp farklı bir evrenin içine sokarken, AR ise sizi gerçeklikten koparmadan gördüğünüz görüntüleri geliştirir.
Bu durum daha basit bir şekilde de açıklanabilir. Rakamsal verilerin yanı sıra gözlüklerin, gerçeklikle ilgili durumları da ön plandadır. Yani basit bir örnek ile anlatılacak olursa, Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmaya başladıktan sonra fark edeceğiniz ilk şey, kendinizi sanki oradaymış gibi hissetmiş olmanızdır. İnsanlar genelde bu durumu sinemadaki 3 boyutlu yani 3D filmlere benzetse de aralarında ciddi bir fark var. Bu gözlüklerle sanki kendinizi olayın içindeymiş gibi hissediyorsunuz.
2- Büyüme Hızı
İki gözlük arasındaki bir diğer farklardan biri de kullanım alanları. Yani biri, diğerine üstünlük kurduğu için global pazar içerisinde daha fazla büyüme potansiyeline sahiptir.
Sanal gerçeklik gözlüğünün pazar payı, artırılmış gerçeklik gözlüğüne (AR) göre artış göstermektedir. Günümüzde ve gelecekte AR teknolojisi, VR teknolojisine göre daha kullanışlı ve realist olsa da oyun sektörünün hızla gelişmesiyle birlikte VR teknolojisi kullanımı artmıştır. Kısacası VR teknolojisinin, AR teknolojisine göre daha fazla bir büyüme hızı mevcuttur.
3- Çalışma Sistemleri
Sanal Gerçeklik Gözlükleri (VR)’nin sunduğu realist görüntü, bir dizi yazılım, ses, video ve animasyon sayesinde oluşur. Bu simülasyonlar bilgisayar ortamındaki uygulamalar, istemciler ve tarayıcılar aracılığı ile oluşturulur. Yani baştan sona bir bilgisayar kurgusudur.
Artırılmış Gerçeklik Gözlükleri (AR) ise, kullanıcının gördüğü gerçek görüntünün üzerine, bir barkod aracılığı ile bilgi ve animasyon gönderir.
Özetle, VR sayesinde daha önce hiç gitmediğiniz bir yeri deneyimleme fırsatına sahip olabilirsiniz. AR’de ise daha önce işlenmiş olan bir bilgiyi görebilir ve analiz edebilirsiniz.
4- Bant genişliği VR’da daha yüksek
Yapılan araştırmalar doğrultusunda VR teknolojisi, VR 360 videolarını paylaşabilmek adına 400 Mbps’den fazla bir hız gerektiriyor. Ayrıca 4K çözünürlüklü bir görüntü kalitesi için de 500 Mbps’den fazlası gerekir. Düşük çözünürlüklü görüntülerde ve akışlarda ise 25 Mbps’e ihtiyaç duyulur.
AR teknolojisine gelindiğinde ise en az 100 Mbps ve düşük gecikmeye sahip olan bir sistem gerekir. Aynı şekilde VR’den farklı olarak 360 derece görüntülü videolarda 25 Mbps’e ihtiyaç duyulur. Ancak görüntü kalitesi olarak VR’dan çok farklıdır, yani kalite olarak epey gerisinde kalır.
Eğer HD televizyonlarında VR kullanacaksanız, 80-100 Mbps civarında bir limit yeterli olacaktır. Ancak daha üst düzey kaliteli görüntülerde yani, ‘Retina kalitesi’ olarak nitelendirilen videolarda 600 Mbps’ı aşkın bir hıza ihtiyaç duyulur.
5- Akıllı Telefonlarda ve Bilgisayarlarda Kullanımı
Artırılmış Gerçeklik (AR) akıllı telefonlarda 2D ve 3D olarak kullanılabilir. Akıllı telefonun kamerası ile sanal ögeleri, gerçek bir görüntünün üzerine yerleştirmek mümkündür. Bu şekilde akıllı telefon üzerinden oynanan pek çok oyun ve hayatı kolaylaştıran uygulamalar da vardır. Bu nedenle artırılmış gerçeklik gözlüğüne ihtiyaç duymaz. Yine bu durum eğer bir örnek ile açıklanacak olursa geçtiğimiz yıllarda, dünyayı etkisi altına alan bir oyun vardı. Pokemon GO, AR teknolojisini açıklamak için en doğru örnek olabilir. O dönemler içerisinde insanlar, kameralarını kullanarak bu oyunu oynama fırsatına sahipti.
Sanal Gerçeklik (VR), ise kullanıcıları tamamen içine çekmeyi amaçladığından, telefonun 2D özelliği ile entegre olmaz. Yani üst düzey bir gerçeklik için bilgisayarlarda kullanımı tercih edilir.
Zaten çalışma prensibi ve sunduğu hizmetlere baktığınızda VR gözlükler, tamamen kullanıcılara daha önce yaşayamadıkları veya ütopik olarak görülen durumları yaşama fırsatı sunar. Bu sayede iki gözlüğün, günümüz teknolojik araçlarında kullanımı net ve kesin bir ifade ile ayrılır.
6- Kullanıldığı Sektörler
Sanal Gerçeklik Gözlükleri, oyun sektöründe büyük bir fark yaratmıştır. Alışılmışın dışında bir oyun deneyimi sunan VR gözlükler, kendini oyun ve simülasyon sektörlerinde geliştirmeyi tercih etmiştir. Özellikle oyun konsollarında yaşanan devrim ile birlikte kullanıcılar, Sanal Gerçeklik Gözlükleri’ni deneyimleme fırsatına sahip olmuştur. İlk etapta dışarıda tanıtımı yapılan bu gözlükler, zamanla kullanıcılar tarafından çok beğenildi. Sanal Gerçeklik Gözlükler’i, bu sayede kısa sürede adını duyurdu.
Artırılmış Gerçeklik (AR) teknolojisinin kullanım alanı da çok farklı. AR, daha çok kurumsal ve endüstriyel alanlarda tercih ediliyor. İş dünyasındaki pek çok sektöre katkı sağlayan AR teknolojisinin, bu alanda büyümesi beklenmektedir. Son zamanlarda bu teknoloji, eğitim öğretim alanında da kullanılmaya başlanmıştır.
Genel olarak farklı alanlara hitap etse de bu iki teknoloji de hem oyun hem de endüstriyel alanlarda kullanılmaktadır.
7- Kullanıcı Kontrolü
Artırılmış Gerçeklik (AR), kullanıcılar tarafından yönlendirilebilir ve kontrol edilebilir. Bu sistem, kullanıcıları içine çekmeyi hedeflemediğinden, kullanıcılar bilinçli bir şekilde sisteme yön verebilirler.
Sanal Gerçeklik’te (VR) ise kullanıcılar tamamen bu sistemi oluşturanlar tarafından kontrol edilir ve yönlendirilir. Örneğin sanal gerçeklik gözlüğü ile simülasyon oyunu oynadığınızda, simülasyonu kontrol edemezseniz kaybedersiniz. Realist bir deneyim sunmasından ötürü, tamamen gerçek duygulara kapılmanıza sebep olur. Bu sebepten ötürü de sanal gerçeklik gözlüğünü kullanan kişiler, bazı zamanlarda herhangi bir oyun oynarken, kendisine oyun içine kaptırıp, gerçeklik algısını yitirmişti. Bu sebepten dolayı zaman zaman oynanan oyunlarda kullanıcıların, yere düşmesi gibi ilginç olaylar ve anlar yaşanabiliyor.
8- AR, İş Kolaylığı Sağlar
Sanal Gerçeklik (VR), oyun ve simülasyonlar ile eğlenceli saatler geçirmenizi sağlayabilir. Fakat sanal gerçeklikten çıktığınız anda eğlence biter. Dolayısıyla size genellikle eğlenme imkânı sunar. AR ve VR arasındaki farkı anlayabilmek adına verilebilecek örneklerden bir tanesi de budur. Yani VR teknolojisi, kullanıcıların uygulama içerisinde zaman geçirip, tüketim kültürüne katkı yapmasını sağlar.
Fakat Artırılmış Gerçeklik (AR), günlük işlerinizde size kolaylık sağlar. VR’dan farklı olarak AR teknolojisi, günlük hayatta yapılan eylemler veya iş dünyasındaki analizlerde, pratik bir yol edinilmesi konusunda insanlara katkı verebilri. Alışveriş yaparken, bir restoranda menü isterken veya eğitim öğretim alanında büyük kolaylıklar sağlayan AR teknolojisi, gerçek dünyayı geliştirmeyi hedefler. AR teknolojisini eğer tamamen anlamak istiyorsanız, restoranlardaki QR kodlar ön plana çıkarılabilir. Özellikle Covid-19 döneminden sonra elle tutulan menüler yerlerini, bu teknolojilere bıraktı. Yani Artırılmış Gerçeklik, insan hayatına kazandırdığı pratiğin yanında zaman tasarrufu konusunda da pratiklik sağlar.
9- Zararlı ve Yararlı Yönleri
Sanal Gerçeklik (VR), kontrolsüz kullanım neticesinde, kullanıcılar üzerinde bazı olumsuz sonuçlar yaratabilir. Sanal Gerçeklik oyunlarının, insanları içine çekmesi ve hapsetmesi ve uzun oyun süreleri, birtakım psikolojik rahatsızlıkları beraberinde getirebilir. Özellikle küçük yaş grubundakilerin ebeveyn kontrolünde kullanılması gereken VR gözlükleri, eğlendirici olduğu kadar bu yönden zararlı olabilir. Yani özellikle çocuklar için bu konuda filtreleme yapılması, uzmanlar tarafından önerilmektedir.
Artırılmış Gerçeklik (AR) ise kullanıcıların gerçeklik algısını etkilemediğinden dolayı bu tarz psikolojik problemlere rastlanması oldukça az olarak görülmektedir. Yani VR teknolojisine göre insan sağlığını olumsuz etkileme özelliği daha azdır. Çünkü AR teknolojisi, tamamen kullanıcıların hayatını kolaylaştırmak üzerine geliştiriliyor.
10- Maliyet ve Zaman
Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçeklik uygulamalarının, birbirlerinden farklı dezavantajlı yönleri de var. Artırılmış Gerçeklik, yüksek maliyeti ile problem yaratabilir. Aynı zamanda AR teknolojisi, her koşulda verimli çalışmaz. Çünkü ortamdaki ışıklar veya çevresel faktörler, gözlüğün çalışma prensibine doğrudan zarar verebilir. VR gözlüklerin en büyük dezavantajı ise bu cihazları kullanan kişiler, sosyal hayatlarından uzaklaşabilir. Yani sanal gerçeklik gözlüklerine bağlanan kişilerin, mevcut dünya ile bağlantısını koparıp, işlerini aksatıp, bunların yerini sanal dünya ile doldurmaya çalıştığı belirtiliyor.
Siz de sanal gerçekliği deneyimlemek ve en iyi sanal gerçeklik gözlüklerini incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
