Günümüzde birçok amaçla, insansız hava aracı (İHA) veya yaygın İngilizce ismiyle drone kullanımı hızla artmaya başladı. İçerisinde herhangi bir insan, mürettebat ve pilot olmayan bu araçlar; uçuş sırasında aktif insan kontrolü olmadan çalışan otonom hava araçları ve bir veya daha fazla kişi tarafından uzaktan çalıştırılan uzaktan kumandalı İHA’lar olmak üzere iki kategoriye ayrılıyor. Uzaktan kumandalı bir İHA’yı kontrol eden kişi, onun pilotu veya operatörü olarak anılıyor. İHA’nın gelişmişliğine ve kullanımına bağlı olarak, İHA pilotları veya operatörleri sertifika ve eğitime tabii kılınabiliyor. 500 gram ağırlığı altında olan insanlı hava aracı sahibi pilotlar, lisanslama ve sertifika gereksinimlerine tabi kılınmıyor. Ancak 500 gram ağırlığında ve üstünde olan drone sahibi kişilerin ehliyet almaları zorunlu oluyor. Peki drone ehliyeti nasıl alınır? Şartları nelerdir? İşte ipuçları…
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Sistemine Kayıt Oluşturmak Gerekiyor
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) sitesinde yer alan sisteme kayıt oluşturmak 500 gram ve üzeri drone uçuranlar, satanlar, alanlar ve ithal edenler için zorunlu oluyor. Sistem üzerinden kayıt yapılmasıyla uçuş izni için ehliyet veya sertifika benzeri bir belge veriliyor. Uçuş sırasında kolluk kuvvetleri belge talep ettiğinde, bu ehliyet veya sertifika gösteriliyor. Sportif ve eğlence amaçlı alınan bu ehliyet tamamen ücretsiz oluyor. Ancak ticari bir faaliyet amacıyla kullanılacaksa ücrete tabii olabiliyor.
İnternet üzerinde drone uçuşu eğitimi veren birçok ücretsiz kanal bulabilmek mümkün. Böylelikle yetkilendirilmiş kuruluşlar içerisinden birini seçerek drone eğitimi alabilmek oldukça kolay hale geliyor. Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı yetkili kuruluşlardan birine giderek eğitim alınabiliyor.
Drone ehliyetinde belli sınıflar bulunuyor. 500 grama kadar olan drone için belirtildiği gibi ehliyet gerekmiyor. 500 gram ve üzeri ağırlıkta olan kamerası bulanan her cihaz, SHGM’de kayıt altına alınmak zorunda oluyor. Eğer drone ticari amaçla kullanılacaksa 12 saatlik eğitim zorunluluğu olan İHA 0 ya da 36 saatlik eğitime tabii olan İHA 1 ehliyetinin alınması da yine zorunlu bulunuyor.
Drone Ehliyeti Sınıfları ve Şartları
Ehliyet sınıfları, bireysel (sportif, hobi ve amatör) amaçlı ve ticari amaçlı olmak üzere iki gruba ayrılıyor.
Sportif ve amatör amaçlı bireysel drone kullanımında eğitim zorunluluğu bulunmuyor. Hobi ve sportif amaçlı kullanılacak drone için verilen ehliyetler İHA 0 ve İHA 1 olarak iki ayrı sınıftan oluşuyor. Ehliyet almak için ise SHGM resmî web sitesinde yer alan 20 sorudan oluşan sınavdan en az 70 puan almak gerekiyor. Kullanılacak olan drone ağırlık açısından 500 gram ve 4 kilogram arasındaysa İHA 0 Sportif/Amatör ehliyeti veriliyor. Ancak drone ağırlığı 500 gram dahil olmak üzere 4 kilogram ile 25 kilogram arasında ise kullanıcısına İHA 1 Sportif/Amatör ehliyeti veriliyor. Bu ehliyete sahip kişiler yalnızca hobi ve sportif amaçlı drone uçuşu gerçekleştirebiliyor. Ancak drone uçurulacak bölge ve belli saat dilimleri, mülki idari amiri tarafından yasaklanmışsa uçuş yapılamıyor. Uçuşun serbest olduğu bölgeler için ise SHGM’den kayıt oluşturularak uçuş izni alınması gerekiyor.
Ticari amaçlı drone kullanımında ise eğitim zorunluluğu bulunuyor. SHGM’nin yetkilendirdiği, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan kurum ve kuruluşlardan eğitim alınabiliyor. Ticari amaçlı olarak kullanılacak drone için verilen ehliyetler İHA 0, İHA 1, İHA 2 ve İHA 3 olarak dört sınıfa ayrılıyor. Ticari amaçlı kullanılacak drone, ağırlık yönünden 500 gram ve 4 kilogram arasındaysa İHA 0 Ticari; 500 gram dahil olmak üzere 4 kilogram ve 25 kilogram arasındaysa İHA 1 Ticari ehliyeti veriliyor. İHA 2 ehliyeti, 25 kilogram ve 150 kilogram arası için veriliyor iken; İHA 3 ehliyeti, 150 kilogram ve üstü için veriliyor. İzne tabii olan bölgelerde uçuş yapılacak ise en az 5 iş günü öncesinden SHGM resmi internet sayfasından uçuş izni talep etmek gerekiyor. Ancak özel izne tabii bölgelerde uçuş yapılacak ise en az 10 iş günü öncesinden uçuş gerekçesi de bildirilerek SHGM resmi internet sitesinden uçuş izni almak gerekiyor.
Hobi amaçlı alınan drone şayet ticari amaçlı olarak da kullanılacak ise daha önceden alınmış mevcut bulunan bireysel ehliyet, SHGM sitesinden kayıt oluşturularak ticari ehliyete dönüştürülebiliyor.
İHA 0 sınıfı ticari pilot sertifikası almak isteyenlerin en az 12 yaşında (13 yaşından gün almış) ve İHA 1 sınıfı ticari pilot sertifikası almak isteyenlerin ise en az 15 yaşında (16 yaşından gün almış) olmaları gerekiyor. 18 yaşından küçük kişiler için başvuru sırasında sisteme yüklenmesi gereken noter onaylı muvafakatname isteniyor. Bu muvafakatnamede veli izni gerekiyor. Bu izne göre yaşanabilecek kaza ve zarar gibi durumlarda kişinin velisi sorumlu oluyor.
Hobi Amaçlı Drone Kullanımı İçin Uçuş Kuralları
- 400 feet (120 metre) veya altında uçulmalı (Mülki İdare izni ile) 400 feet üzerinde yapılacak uçuşlar için ise Genel Kurmay Başkanlığı ve DHMİ’ye başvurulmalı
- Drone her zaman görüş alanında uçurulmalı
- Bulunulan yerin hava sahası gereksinimleri bilinmeli
- Gün ışığında kullanılmalı
- Havaalanlarının ve uçakların yakınında kullanılmamalı
- İnsan kalabalığından ve yapılardan en az 50 metre uzakta uçulmalı
- Stadyumların veya spor etkinliklerinin üzerinde uçulmamalı
- Acil müdahale durumlarında yakın uçulmamalı
- 160 km/h ve üzerindeki hızlarda uçulmamalı
- Dikkatsiz veya pervasız uçuşlar yapılmamalı
- Tehlikeli maddeler kesinlikle taşınmamalı
Siz de en teknolojik donanımlara sahip droneleri incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
