Mevsim geçişinde güneşin davetkar ışınları canlılık hissi yaratır. Çünkü doğası gereği birçok canlı ve insan için kış mevsimi uykuyu, yaz mevsimi de uyanışı anımsatan bir durumdur. Güneşin aydınlattığı yeryüzü ile birlikte insanlarda serotonin hormonu artar, böylelikle kişinin ruh hali iyileşir. Özellikle yıl boyunca aktif şehir hayatının tüm yorgunluğunu üzerinizden atmak için güneşin ışınlarından dilediğinizce faydalanmak isteyebilirsiniz. Ancak kavurucu sıcaklar ve güneş ışını göründüğü kadar masum değildir.
Güneşin kavurucu sıcaklığına, altın ışınlarına korunmasız ve direkt olarak maruz kalmak çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Cilt yanıkları, cilt lekeleri gibi istenmeyen estetik problemlerin yanı sıra hayati tehlikesi olan farklı şiddetteki semptomlar ortaya çıkabilir. Bu semptomlar genellikle güneş çarpması belirtileri olarak sayılır. Bu nedenle güneş çarpmasının tanımını, korunmanın basit yollarını, güneş çarpması durumunda ne yapılması gerektiğine dair önemli bilgileri edinmeniz oldukça önemlidir.
Güneş Çarpması Nedir?
Güneş çarpması, yüksek dereceli sıcaklıklarda güneşin en dik açıda geldiği belli saat dilimleri arasında vücudun güneşe yoğun şekilde maruz kalması sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Sıcak çarpmasının da eşlik edebileceği bu hastalık, rüzgar etkeninin olmadığı yüksek sıcaklıklarda ortaya çıkar. Sıcak hava dalgaları ve güneş ışını vücuda fazla yüklendiğinde vücut, kendi ısısını koruyabilmek için terleme mekanizmasını çalıştırır. Ancak terlemenin tam olarak gerçekleşmemesi sonucunda vücutta sodyum ve klor kaybı yaşanır, sonucunda vücut mekanizması olumsuz olarak etkilenir ve çeşitli güneş çarpması belirtileri görülür.
Güneş Çarpmasının Nedenleri Nedir?
Güneş çarpmasının temel nedeni özellikle nemli ve kavurucu güneş ışığının en dik konumda olduğu öğlen saatlerinde vücudun güneşe direkt olarak maruz kalmasıdır. Uzmanlar, özellikle 10.00-16.00 saatleri arasında doğrudan güneşin altında durmaktan kaçınılmasının, mümkün olduğunca bu saatleri gölge alanlarda geçirmenin uygun olduğunun altını çizer.
Korunmasız olarak uzun süre boyunca güneş altında kalmak, güneş çarpması riskini daha da arttırır. Güneşten korunmanın pek mümkün olmadığı durumlarda ise açık renkli, koruyucu bileşenlere sahip şapka, güneş gözlüğü ekipmanların yanı sıra açık renkli kıyafetler, koruyucu faktörlü güneş kremleri, sıvı takviyelerinden faydalanmak olası güneş çarpma riskini en aza indirmeye yardımcı olur.
Güneş Çarpmasının Belirtileri Nelerdir?
Yetişkinlerde güneş çarpması özellikle sıcak havalarda güneş altında fazla kalmanın sonucu ortaya çıkar. İlk evrede beyin dokusu ve beyin omurları olumsuz olarak etkilenir. Güneş ile beraber yüksek sıcaklıkların da etkisi sonucunda yaygın ya da değişken komplikasyonlar ortaya çıkar. Özellikle yaşlı ve çocuk grubunda olan hassas bünyeli bireyler için sıcaklık ve güneş ışınları daha fazla risk faktörü oluşturur. Güneş çarpması sonucu ortaya çıkabilecek tipik belirtiler şu şekilde yer alır:
- Yaygın komplikasyonlar: Şiddetli baş ve boyun ağrısı, mide bulantısı, denge bozuklukları, kusma, ishal, çarpıntı, düşük tansiyon, uyuma isteği, halsizlik
- Ciddi komplikasyonlar: Ateş, nabız artışı, bilinç kaybı, beyin kanaması, nöbet, organ yetmezliği, yaşam kaybı
Güneş Çarpması Ne Kadar Sürer?
Güneş çarpması belirtileri genellikle güneş ve sıcaklık etkenine maruz kaldıktan birkaç saat sonra ortaya çıkar. Hastalar güneş çarpmasının semptomlarını genellikle belli bir süre geçtikten sonrasında fark ettiklerini bildirirler. Güneş çarpmasında ilk etkilenen baş ve boyun bölgesi olduğu için doğru adımlar ile güneş çarpmasının semptomları genellikle birkaç saat içerisinde hızlı bir şekilde hafifletilebilir. Genel olarak yaşamı tehdit eden bir durum olmasa da güneş çarpması etkileri kişinin bünyesine, güneş ve sıcakta bulunduğu süre zarfına, yaş grubuna göre farklı şekilde de seyredebilir. Güneş ile birlikte sıcak çarpmalarında bu etkiler 48 saat ya da daha uzun sürebilir.
Güneş Çarpmasına Ne İyi Gelir?
Güneş çarpmasından etkilenen hasta için alınan önlemler profesyonel sağlık ekibinin müdahalesine kadar sadece ilk yardım niteliği taşır. Hasta için ilk 30 dakika, kritik bir süreç olarak değerlendirilir. Bu süreçte öncelikle kişi derhal güneşli ortamdan uzaklaştırılmalı, daha serin ve gölge bir alana alınmalıdır. Vücudun üst kısmı yüksekte tutulan hastanın vücut ısısını artıracak kıyafet ve aksesuarları üzerinden çıkarılmalıdır. Hastanın vücut ısısının 38,5 derece altına düşürülmesi için bol sıvı verilmesi, nemli kompresler yapılması önerilir. İlk müdahalelerden sonra sağlık kuruluşuna getirilen hastaların idrar ve kan ve tahlilleri yapılır. Ardından gerekli görüldüğünde güneş çarpması tedavisi başlatılır.
Yukarıda yer alan içerik; güneş çarpması nedir, güneş çarpması nasıl geçer konusu ile ilgili tıbbi tavsiye niteliğinde değildir. Dolayısıyla güneşte vakit geçirdikten sonra benzer belirtiler yaşamanız durumunda mutlaka önceliğiniz bir sağlık kuruluşuna başvurmak olmalıdır. Bununla birlikte siz de ihtiyaç duyduğunuz anlarda yardımcı olacak birçok sağlık ürününü ilgili kategoride inceleyebilirsiniz.
