Elektronik cihazlar hayatımızın her alanında kullanmaya başladığımız ve hayatımızı kolaylaştıran eşyaların başında geliyor. Gün içerisinde hemen her işimizi onlarla hallediyor, eğlenceli zamanlarımızda onları kullanıyoruz. Bu cihazların hepsi de bulunduğumuz yerdeki şebeke elektriği kullanılarak çalışıyor. Her zaman elektrik akımı evlerimize düzenli olarak gelmeyebiliyor. Bazen voltaj düzensiz olarak gelebiliyor ve evimizdeki elektrik düşüp tekrar normale dönebiliyor. Bu voltaj düşüşü çoğu zaman cihazları kapatacak seviyede olmayabiliyor ancak düzensiz elektrik akımı bir noktadan sonra elektronik cihazlarımıza ciddi zararlar verebiliyor. Voltaj düşüşü ya da yükselişi sadece evlerimizde yaşanmıyor. Aynı zamanda sanayi bölgelerinde ya da iş yerlerinde de bu durum yaşanabiliyor. Evlerimizde sadece elektronik cihazlarımıza zarar verebilirken üretim yerlerinde işleri aksatabiliyor, cihazların bozulmasına neden olup üretimi tamamen de durdurabiliyor. Basit bir voltaj düzensizliği gibi görünse de bir süre bu şekilde devam eden bu düzensizlik ciddi zarar verebilecek ortamlar yaratıyor. Bu tarz durumların yaşanmaması ve elektrik akımının düşüş ya da yükselişlerinden etkilenmemesi için regulatörler yani akım dengeleyicilerin kullanılması gerekebiliyor. Bu şekilde hem cihazlarımızı koruyabiliyor hem de işlerimizin aksamamasını sağlayabiliyoruz.
Regulatör Nedir ve Ne İşe Yarıyor?
Regulatör, dilimize Fransızca’dan giren yabancı kökenli bir kelime olarak yer alıyor. Türkçe’de karşılığı, ayarlayıcı, düzenleyici olarak geçiyor. Daha çok elektrikli cihazlarda voltajın dengelenmesi amacıyla kullanılıyor.
Elektrik şebekesinde oluşacak artış ve azalış gibi tüm dengesizlikleri engelliyor ve gerilimin düzenlenmesini sağlıyor. Bu cihazlar, elektrik frekansını, hızı, basıncı ve elektrik akımını belirli bir düzeyde sabit tutmaya yarıyor.
Enerjinin düşmesi ya da yükselmesi gibi durumlar farklı etkenler sebebiyle olabiliyor. Regulatörler yaşanan bu dengesizlik durumunda tam tersi hareket ederek bunu düzenlemeyi başarıyor. Yani enerjinin düşmesi durumunda cihazlara verilen elektrik akımını artırarak aynı seviyede kalmasını sağlıyor. Bazen bunun tam tersi de olabiliyor. Elektrik şebekesine herhangi bir nedenden dolayı yüksek voltaj geldiğinde ev ya da işimizdeki cihazlar bundan olumsuz etkilenmesin diye düşürerek, dağıtılan elektriği dengelemiş oluyor.
Bu cihazlar, elektrik enerjisini sahip olduğu bazı donanım parçalarını kullanarak düşüyor ya da artırıyor. Yaptığı bu enerjiyi yükseltme ya da düşürme işlemini, cihazın çalışmasını sağlayan elektronik devre aracılığı ile gerçekleştiriyor.
Sanayi ortamlarında voltaj düzensizliği daha kritik bir öneme sahip olduğu için üç fazla regulatörlerin kullanılması tercih ediliyor. Evlerimizde ise bunun için tek fazla regulatörler yeterli oluyor.
Regulatör Nasıl Çalışır?
Regulatörlerin doğru bir şekilde çalışabilmesi için genellikle trafolara seri bağlantı gerçekleştiriliyor. Güçlendirici özelliğine sahip olan regulatörler, trafodan dağıtılan gerilimin dengelenmesini en iyi şekilde ayarlayabilme özelliğine sahip oluyorlar.
Regulatörler, temelde bakacak olursak bir servo motor, bir Bulucu eleman ve yayım elemanlarından oluşuyor. Bulucu eleman, daha önceden ayarlanmış büyük değişimleri ifade ediyor. Yayım elemanları, cihaza gelen düzensiz elektrik akımını daha önceden ayarlanmış seviyelere getirmeye yarıyor. Son olarak servo motor ise, ayarlayıcı büyüklüğün yayım oranı tarafından kendi aralığına girmesi için zaman geçmesi gerekiyor.
Ayrıca karmaşık regulatörler ve basit regulatörler olmak üzere iki farklı çeşidi bulunuyor. Elektrik akımında bir kısa devre olması durumunda regulatörler bu anlık kesintinin hiç yaşanmamış gibi aynı elektriğin cihazlara normal bir şekilde gitmesini sağlamak için yolu açıyor.
Basit regulatörlerin en büyük sorunlarının başında kısa devre gibi anlık değişimlere anında cevap veremiyor olması geliyor. Ancak karmaşık regulatörlerde bu sorun pek yaşanmıyor. Yaşanacak değişimleri önceden sezebilen yapıya sahip olan karmaşık regulatörler, küçük ve ani değişimlere bile hemen cevap verebilme özelliğine sahip oluyor.
Daha basit bir şekilde anlatılmak gerekirse, regulatörler, şebeke elektriğinde oluşabilecek değişimler sonucunda ortaya çıkan gerilimin dalgalanmasını dengeliyor ve bu dalgalanmayı kabul edilebilir bir seviyeye getiriyor.
Otomatik Voltaj Regulatörü Nedir?
Otomatik voltaj regulatörü, teknolojik gelişmelerin sonucunda son yıllarda hayatımıza daha çok girmeye başlamış cihazlar arasında yer alıyor. Otomatik voltaj regulatörleri statik ve mikro işlemcili olmak üzere ikiye ayrılıyor. Kademe ayarlarının manuelden çıkartılarak otomatik ayarlara geçirilmesi ile cihazın çalışmaya başlaması sağlanıyor. Bu ayarı otomatik kendisi yapabilen tüm regulatörlere verilen genel isim otomatik voltaj regulatörü oluyor.
Bu cihazlara çıkışında almak istediğiniz enerjiyi tanımlıyorsunuz. Bu genellikle -90 V ile +50 V’lık değerleri geçilmeyecek şekilde ayarlayabiliyorsunuz. Bu değerleri ne olarak gireceğinize kendiniz ya da okuduklarınızla karar vermemeniz gerekiyor. Genellikle örnek olarak verilen değerler ortalama bir şebeke geriliminde yaşanabilecek hafif durumlar için geçerli oluyor. Bu nedenle regulatörünüzü aldığınızda kuruluma gelen teknik servis elemanlarından bu konuda destek istemeniz gerekiyor. Onların vereceği bilgiler ve yönlendirmeleriyle cihazınızı kullanıyorsunuz.
Otomatik voltaj regulatörü aşırı gerilimler olduğunda kullanılmayan cihazlardan biri olarak dikkat edilmesi faydalı oluyor.
Arabada Regulatör Kullanımı
Sadece ev ve iş yerlerimizde değil, pek çok alanda regulatörlere ihtiyaç duyabiliyoruz. Bu alanlardan biri de araçlarımız oluyor. Arabada kullanılıyor olsa da kullanım amacı aynı gerçekleşiyor ve dengeleyici eleman olarak araçtaki yerini alıyor. Araçlar için önemli aletlerden biri olarak görünüyor.
Regulatör arızası olduğunda genellikle basınç düşük olarak geliyor ve araçta benzine geçme sorunu yaşanabiliyor. Eğer regulatör arızalanırsa, araçta rölanti tutmama, aniden stop etme, hatta LPG beyin donması sorunları yaşanabiliyor. Araçlarda kullanılan regulatörlerin en kritik görevi LPG’yi ısıtarak buharlaştırmak oluyor.
Yukarıda regulatörler hakkında bilgiler paylaştık. Siz de hayanızda gerekli tüm teknolojik cihazları toplu olarak incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
