Ön cam silecekleriniz, farlarınız ya da radyonuz olsun, bir bataryanın arabanızdaki her şeye enerji sağladığını düşürsek alternatörün tanımını daha net olarak anlayabiliyoruz. Alternatörü temel olarak, amacı araca elektrik dağıtmak ve aküyü şarj etmek olan bir jeneratör olarak tanımlayabiliyoruz. Bazı hibrit modellerin dışında, standart içten yanmalı motora sahip tüm araçlarda bulunuyor. Etrafında dönen bir kayışla beraber genellikle motorun önüne monte ediliyor.
Bir Alternatör Hangi Bileşenlerden Oluşuyor?
Bir alternatör, araca doğru tipte ve miktarda güç sağlamaya yönelik bileşenlerden oluşuyor. Arabanızın şarj sistemi birçok parça içeriyor. Ana işlevi gören dört parçayı tanımak işleyişini anlamamıza oldukça yardımcı oluyor.
Rotor ve Stator
Rotor ve stator, bir alternatörün elektrik üreten parçaları olarak geçiyor. Mıknatıslarla çevrili silindirik bir parça olan rotor, sabit bir iletken olan bakır kablo setini tutan statorun içinde dönüyor. Mıknatısların kablolama üzerindeki hareketi, nihayetinde elektriği oluşturan şey olarak geçiyor.
Voltaj Regülatörü
Voltaj regülatörü, alternatörün yaptığı gücü denetleyen parça olarak yer alıyor. Aküye verilen voltaj seviyesini ayarlıyor ve aracın içerisine güç sağlıyor.
Diyot Doğrultucu
Diyot doğrultucu, alternatörden gelen voltajı, pilin yeniden şarj edileceği bir forma dönüştürüyor.
Soğutucu Fan
Alternatörler çok fazla ısı yayıyor. Verimli çalışabilmeleri için soğutulmaları gerekiyor. Isıyı daha iyi yaymak için havalandırma delikleri ve alüminyum kasa ile yapılmış olsalar da ek soğutma için fanlarla da donatılıyor.
Alternatör Nasıl Çalışıyor?
Alternatör, arabanıza elektriğin büyük kısmını sağlarken akünün de yeniden şarj olmasını sağlıyor. Tüm bunları yapabilmek için alternatörün mekanik enerjiyi elektriğe çevirmesi gerekiyor.
Alternatör Nasıl Elektrik Üretiyor?
Elektrik üretme süreci önce motorla başlıyor. Eski araçların krank milinden alternatöre giden ayrı bir kasnağı olsa da, çoğu modern araç için alternatörler, serpantin kayışı aracılığıyla motorun krank mili tarafından uyarılıyor. Kayışın hareketi, alternatörün rotorunu stator içinde yüksek hızda döndürüyor. Bu şekilde bir mekanik enerji oluşuyor.
Rotor döndükçe elektrik üretmeye devam ediyor. Rotoru çevreleyen mıknatıslar, statordaki bakır kabloların üzerinden geçerken bir manyetik alan oluşturacak şekilde yerleştiriliyor. Bu manyetik alan, stator tarafından yakalanan voltajı üretiyor. Bu güç, daha sonra elektriği araca dağıtan ve akünün aldığı voltaj miktarını yöneten voltaj regülatörüne ulaşıyor.
Alternatör Aküyü Nasıl Şarj Ediyor?
Akünün alternatörden gelen gücü kullanabilmesi için önce akünün kullanabileceği bir formata dönüştürmesi gerekiyor. Bunun nedeni, elektriğin farklı akımlarda ya da yönlerde akabilmesi oluyor. Araba aküleri tek yönlü doğru akım (DC) elektriği ile çalışırken, alternatörler alternatif akım (AC) elektriği veriyor ve bu bazen ters yönde akıyor. Böylece voltaj regülatörüne gitmeden önce, aküye yönelik güç, doğru akım oluşturmak için bir diyot doğrultucudan geçiyor. Dönüşümden sonra batarya, aküyü şarj etmek için gücü kullanabiliyor.
Alternatör Arızalarının Belirtileri Nelerdir?
Bir alternatör arızalandığında ya da arızalanmaya başladığında, akünün bitmesine benzer işaretler gösteriyor. Bu konuda ilk işaretleri aracın ışıklarında gösteriyor. Böyle bir durumda ışıklar aşırı loş ya da parlak seviyeye gelebiliyor ve tutarsız bir seyir izliyor. Ayrıca gösterge panelinde pil gibi görünen bir uyarı işareti kendini gösteriyor. Bu işaret ışık alternatörünün voltaj çıkışına bağlı olduğu için sürekli yanmıyor olsa bile, alternatörünüzün arızalanmaya başladığının en güvenilir işareti oluyor. Uyarı ışığı, bozulan bir alternatörün neden olduğu başka bir aydınlatma sorunuyla da bağlantılı olabiliyor. Farların ya da aracın içerisindeki ışıkların titreyerek yanması ya da anlık olarak kapanması bunun göstergesi olabiliyor. Bu durum alternatörün ışıkları ve aletleri tam güçte çalışır durumda tutmak için gerekli voltajı sağlayamamasından kaynaklanıyor.
Yukarıda alternatör nedir sorusuna cevaplar vererek detaylı olarak anlatmaya çalıştık.
Siz de aracınızda işinizi daha da kolaylaştıracak araç kitlerini incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
