Mutfakta işlevsel olduğu kadar korku yaratan ev eşyalarından biri, düdüklü tencerelerdir. Sürekli olarak anlatılan düdüklü tencere patlaması birçok insanın korkulu rüyasıdır. Sırf bu nedenle yemeği hızlı ve lezzetli pişirmesine rağmen düdüklü tencere kullanımı konusunda çekinceniz olabilir. Oysaki düdüklü kullanımı sırasında bazı detaylara dikkat ederek güvenli şekilde yemek hazırlamanız mümkün. Sizin için hazırlanan bu içerikte bu konu hakkında aklınıza takılan tüm soruların cevabını ve dikkat etmeniz gerekenleri öğreneceksiniz.
Düdüklü tencere kullanmaktan korkuyorsanız bu konuda haklı sebepleriniz olabilir. Daha önce yaşanan kazalar ya da çevreden duyduğunuz olaylar çekimserlik yaratabilir. Basınç ve buhar ile pişirme sağlayan bu ürünler doğru seçim yapıldığında ve kullanıldığında güvenilirdir. Birçok insan dikkat edilmesi gereken konuları ve doğru kullanım yöntemini bilmediği için kazalara sebebiyet verir. Ayrıca akıllı sistem düdüklü tencere modelleri yeni neslin en güvenilir modelleri arasındadır. Çoğu dikkatsizliği tolere edebilir şekilde tasarlanmışlardır.
Düdüklü Tencere Nedir ve Neden Patlar?
Düdüklü tencere denildiği zaman akla ıslık sesine benzer sesi ve kulağın bu sesi takip etmesi gelir. Tencerenin icat tarihi eski olduğundan çocukluğunuzdan kalan bir anı onun sesi ya da patlaması olabilir. 1679 yılında İrlandalı bir fizikçinin yanında asistan olan Denis Papin’in deneyi sonucunda keşfedilmiş ve adını sesinden almıştır. Geçmişte dökme demir, toprak ve alüminyum gibi malzemelerden üretilen modellerin patlama riski daha fazlaydı. Bugün kullanılan modellerin daha emniyetli olduğu söylenebilir. Fakat dikkat etmezseniz mutfağın her tarafı yemek artıkları ile kirlenebilir.
Her mutfak gereci gibi düdüklü tencerenin de çalışma prensibini öğrenmek kullanımı sırasında dikkat etmeniz gereken noktaları anlamayı kolaylaştırır. Düdüklü tencere kapağı sıkı bir şekilde kapatıldığı zaman içinde basınç ve havayı tutacak şekilde dizayn edilir. İç haznede artan basınç yemeğin kaynamasını hızlandırdığı için saatler boyu pişirmek yerine yarım saatte pişirebilirsiniz. Patlamaya neden olan kısım da basıncın aşırı yükselmesi ve basıncı yükselten buharın çıkacak bir yer bulamamasıdır. Bu nedenle ürünlerin emniyet valfleri, conta ve kapakları önemlidir. Patlamaya neden olan faktörler genellikle şunlardır:
- Birincil valf ve emniyet valfinin yemek artığı ve yağ gibi parçalarla tıkanması en bilinen patlama nedenidir. Buhar kendisine çıkış alanı bulamadığı için yüksek basınç meydana gelir ve patlama yaşanır.
- Hazne içerisinde su buharı ve basıncı dengeli şekilde artıran sıvıdır. Sıvı tamamen kaynayarak tükendiği zaman gazlar hızla genleşir ve metal bölümler aşırı ısınarak patlayabilir.
- Basınç tahliye delikleri arızalı, kalitesiz ya da kötü tasarıma sahip olduğunda kapak vaktinden erken açılarak patlayabilir. Bu nedenle her zaman güvenilir ve kaliteli ürünlere yönelerek emniyetli seçimler yapmalısınız.
- Tencere kapağının hava almayacak şekilde kapatılması, sadece ayarlı bölümden buhar çıkarması gerekir. Conta ve kapak mandalları eskidiğinde ya da hatalı kapatıldığında yüksek basınç farklı noktalardan çıkış yolu arar. Bu da kapağın zorlanması ve patlaması anlamına gelir.
- Ürünün nasıl kullanılacağının bilinmesi ve her daim bu kuralların uygulanması gerekir. Buhar çıkmadan tencereyi açmak için zorlamak basınç dengesizliği yaratarak patlamaya neden olur. Yanlış kullanım sebepli patlamalar yaralanmaya neden olabilir.
Düdüklü Tencere Nasıl Kullanılır?
Düdüklü tencere kullanımına geçmeden önce şu uyarılar yapılmalı:
- Her ürünün belli bir hacmi vardır ve kapasitesinin üzerinde doldurulması performans kaybının yanı sıra tehlike yaratabilir.
- Kullandığınız ürünün içinde yer alan sınır çizgisini inceleyerek hacmi nereye kadar doldurabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
- Kuru fasulye, nohut gibi bakliyatlar pişerken köpürür. Bu nedenle sınır çizgisine kadar doldurduğunuz zaman üst seviyeye köpükler ulaşabilir. Bu tarz besinleri pişirirken sınır çizgisinin yaklaşık yarısına kadar hacmini doldurabilirsiniz.
Düdüklü tencere kullanırken şu sıralamayı takip edebilirsiniz:
- Yemek için malzemeleri hazırlayın ve kullanacağınız ürünü kontrol edin. Conta, valfler ve kilit bölümleri temiz ve yağ – artık gibi kalıntılardan arınmış ve sağlamsa sonraki adıma geçin.
- Yemek malzemelerini hazne içine koyun ve en az yarım su bardağı olmak üzere sınır çizgisi ve yemek türüne göre suyu ekleyin.
- Kapağı tencerenin üst bölümüne yerleştirin ve kullanma talimatında belirtilen şekilde kapatın.
- Ürünü kısık ateşe ayarlanmış olan ocağın üzerine alın, ateşe koyar koymaz kapağı kapatın ve düdüğü dik konuma getirin.
- Ateşi istediğiniz dereceye ayarlayın ve düdük sesini duyana kadar kulağınız mutfakta olsun.
- Sesi duyduğunuz anda düdük aparatını yatay konuma getirin ve pişirme süresini başlatın. Pişirme sırasında ocağın altını tekrar kısmak tavsiye edilir.
- Pişirme süresi dolduğu zaman ocağı kapatın ve tencerenin kapağını açmadan önce bekleyin. Çünkü bu aşamada sabırsız davranmak patlamaya neden olabilir.
Yeni üretilen düdüklü tencere modellerinde güvenliği artırmak için kapak valfleri kullanılır. Kapağı sıkı bir şekilde kapatmak ve yemeği doğru şekilde pişmesi için valfler işlevseldir. Pişirme işlemi tamamlandıktan sonra soğuyan tencere kapağını açarken şu adımları izleyebilirsiniz:
- Ocağı kapatın ve tencerenin içerisindeki basınçlı havanın tamamen boşalmasını bekleyin.
- Yaklaşık 10 dakika içerisinde hazne içerisindeki tüm hava boşalır. Sesin ve hava çıkışının bitmesinden doğru zamanı anlayabilirsiniz.
- Kelepçeli modellerde kelepçeleri kaldırarak direkt olarak kapağı açabilirsiniz.
Düdüklü Tencere Kullanırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Düdüklü tencere kullanımı sırasında bazı durumlara dikkat ederek güvenli ve doğru şekilde üründen faydalanabilirsiniz. Aşağıdaki 10 ipucuna dikkat ederek bu konudaki korkularınızdan kurtulabilirsiniz.
Hazneyi Asla Sınır Çizgisinden Fazla Doldurmayın
Ürünlerin tasarım ve test aşamasında belli bir limit belirlenir. Hazne içerisine en fazla ve en az ne kadar yemek malzemesi, sıvı konulacağı test edilerek güvenlik belgesi verilir. Bu nedenle kullanım kılavuzunda yer alan sınırları mutlaka okumalısınız. Haznenin yaklaşık 3’te 1’ini boş bırakacak şekilde iç kısımda yer alan sınır çizgisini baz alabilirsiniz.
Düdüğü Kaldırdığınız Zaman Çok Önemli
Kapağı kilitledikten sonra ateşe koymak tavsiye edilen bir davranış değildir. Tencereyi ocakta ateşe koyduktan sonra kapağını kapatmalı ve anında düdük aparatını dik konuma getirmelisiniz. Yeni nesil düdüklü tencere tasarımlarında düdük kısmı otomatik olarak kapak kapatıldığı anda dik konuma gelir. Eski bir model kullanıyorsanız sizin kapak kapandığı anda elle bu kısmı kaldırmanız gerekir. Düdük hava çıkışını sağladığı için ateşle buluşan yemeğin kapağı kapandığı anda açılmalıdır.
Sesi Duyduğunuz Anda Hazırlanın
Mutfaktan düdüklü tencere sesi gelmeye başladığı anda hemen ocağın başına gitmelisiniz. Sesin çıkmaya başladığı andan itibaren yaklaşık 30-60 saniye sonra düdüğü indirmelisiniz. Düdük sesini duyduğunuz anda kapatmak sakıncalı bir davranıştır. Bu nedenle ortalama 1 dakika kadar hava çıkışına izin vermelisiniz. Hava çıkış aparatını kapattıktan sonra ocağın altı kısılmalı ve pişirme süresi başlatılmalıdır.
Yemeği Ocaktan Hemen Almayın
Her yemeğin farklı bir pişirme süresi olur ve düdüklü tencere için bu sürenin hesabı düdüğün kapatıldığı anda başlar. Süre tamamlandığı zaman ocağın altını kapatmanız ve tencereye asla dokunmadan bir süre beklemeniz gerekiyor. Buhar çıkışını üst bölümden takip ederek kesildikten sonra düdüğü dik konuma getirin. Yaklaşık 10 dakika içerisinde tüm buhar ve basınç dağılır ve tencere ocaktan alınmaya hazır olur.
Kapağı Açarken Sabırsız Davranmayın
Yemeği ocaktan güvenli bir şekilde aldıktan sonra kapağı açmak için zorlamayın. Hava çıkışı tamamlandıktan sonra kapağı açmaya çalıştığınız zaman eğer direnç hissediyorsanız bekleyin. Metal ve içindeki yemek soğudukça kapak kendiliğinden “tak” sesi ile kolay bir şekilde açılacak duruma gelir.
Tüm Parçaları Her Seferinde Kontrol Edin
Bir düdüklü tencerenin güvenli şekilde kullanımı için bazı kontrollerin yapılması gerekir. Özellikle buhar çıkışı sağlanan düdük bölümüne taneli parçalar, yağ kalıntıları bulaşarak tıkanma oluşturabilir. Bu durumda olan bir ürün istenilen şekilde çalışmaz ve basınç sorunları yaşanabilir. Kenarlardaki contalar, düdük bölümü, kelepçeler gibi önemli parçaları her kullanım öncesi kontrol ederek temizliğinden emin olmalısınız. Temizlik sırasında özellikle kontrol edilmesi gereken alanlar bunlardır.
Pişirme Sürelerini Kendinize Uyarlayın
Lezzetli bir yemek yapmak istiyorsanız kapağı açıp kontrol edemediğiniz düdüklü tencere gözünüzü korkutabilir. Normal tencere pişirme sırasında kapağı açılıp yemeğin tadına bakmanızı sağlar. Basınçlı pişirme ürünlerinde uzun süre kapağı açmamak gerekir. Bu durumda pişme durumunu kontrol etmek zor olsa da sürenin yarıdan daha az olması avantaj sunar. Tencere modelinin kullanma kılavuzunda yazan pişirme süreleri size genellikle doğru sonuç sunar. Birkaç denemede duruma göre kendi sürenizi belirleyerek köşeye not edebilirsiniz.
Suyu İhmal Etmeyin
Düdüklü tencere kullanımı sırasında su kullanımı en dikkat isteyen konulardan biridir. Yemeği kontrol edemediğiniz için az su dibinin tutmasına, çok su lezzetin bozulmasına neden olabilir. Fakat burada tehlike yaratan durum az su kullanımıdır. Çünkü hazne içerisindeki sıvı tükendiği halde ateşte kalmaya devam ederse patlama ve çatlama meydana gelebilir.
Dondurulmuş Gıdaları Dışarıda Bekletin
Dondurucudan çıkardığınız gıdaları direkt olarak pişirmeye başlamak size kolay gelebilir. Fakat bu ürünlerin oda sıcaklığında beklemesi, dolapta çözdürülmesi ya da suda çözdürülmesi gerekir. Aksi halde suyunu salarak tencere içerisindeki sıvı miktarını ayarlayamamaya neden olur. Dondurulmuş gıdaların pişirme süresini de diğer besinlerden kısa tutmalısınız.
Temizlik ve Bakım Talimatlarını Uygulayın
Kapağın tam olarak kapanması, düdük sisteminin doğru çalışması gibi sebeplerle ürüne doğru bakım ve temizlik yapmalısınız. Bu nedenle çürüyen ve yırtılan conta, silikonların değişimi, bozulan parçaların yenilenmesi için beklemek hatadır. Kapakların elde, tencere haznesinin de bulaşık makinesinde yıkanması uzun ömürlü bir kullanım için kolay temizleme yöntemidir.
