Temiz hava, sağlığınız ve konforunuz açısından son derece önemlidir. Ancak kapalı mekanlardaki hava kalitesi dışarıdakinden daha kirlidir. Bunun sebebi ise yapılan yemekler, havalandırma yapılmaması ya da yetersiz havalandırma koşullarıdır. Pencereleri açmak biraz yardımcı olur, ancak havayı arındırmak için yeterli değildir. Çünkü havalandırma esnasında da ince toz, polen ve diğer kirli maddeler kolayca içeri girebilir. Havalandırma ile birlikte hava kalitesini artıran temizleyiciler bu konuda yardımcı olabilir. Böylece hem toz ve partiküllerden hem de alerjenlerden arındırılmış ortam sayesinde çok daha rahat nefes alabilirsiniz. Çeşitli özelliklerle donatılan hava temizleyicileri yaşam ortamımızı iyileştirmede çok etkilidir. Ancak iyi bir hava temizleyici seçimi de oldukça önemlidir. Peki hava temizleyici havayı nasıl temizler, nerelerde kullanılır ve avantajları nelerdir? İşte air purifier (hava temizleyici) modelleri hakkında bilmeniz gerekenler.
Hava Temizleyici Nedir?
Hava temizleyici, havadaki (ince) toz, bakteri, polen ve mikropları filtreleyen cihazdır. Hava temizleyiciler, filtrelerle veya iyonizasyonla temizleme gibi çeşitli teknolojilere sahiptir. Havayı temizleyerek iç mekan havasının kalitesini artırır. Bu tür cihazların amacı, çevreye yayılan zararlı maddelerin (gazlar ve partiküller) uzaklaştırmak ya da filtreye hapsetmektir. Böylece alerji veya astım şikayetlerini azaltmaya yardımcı olabilirler.
Hava temizleyiciler, belirli bir sorunu olmayan ancak kendi sağlığını ve çevresini korumak isteyen kişiler tarafından da önleyici tedbir olarak satın alınabilir. Dolayısıyla hava temizleyiciler, öncelikle hava kirliliğiyle mücadele etmeyi ve iç mekan kalitesini günlük olarak iyileştirmeyi amaçlar. Havalandırma ürünleri air purifier ile sıklıkla karıştırılır ancak hava temizleyicinin çalışma prensibi farklıdır.
Hava Temizleyici Nasıl Çalışır?
Hava temizleyici filtreli cihazdır ve kirli havayı öncelikle çeker. Hava, farklı filtre türlerinden geçer ve ardından temiz hava odaya geri üflenir. Ardından, havayı tekrar kaliteli ve solunabilir hale getirir, böylece toz ve polen gibi partiküller nedeniyle oluşan şikayetler azalabilir. Çünkü iç mekan ya da açık hava fark etmeksizin soluduğunuz hava, kirletici maddeler içerir. Bu nedenle hava temizleyiciler çeşitli filtre ve iyonizasyon teknikleri ile havayı filtreler. Hava temizleyiciler oturma odası, yatak odaları, salon, mutfak, ofis, okul veya sağlık hizmeti veren işletmeler başta olmak üzere her mekana uygundur. Temizleyicilerin filtrelediği maddeler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Ön Filtreleme: Uzun ömürlü HEPA filtrenin koruyucu katmanıdır. Ön filtreleme kıl, toz ve polen gibi daha büyük partikülleri havadan uzaklaştırır.
- Karbon Filtrasyon: Kimyasallar, hoş olmayan kokular, asılı kalan organik maddeler ve duman gibi zararlı ve kirletici gazlar bu filtre tarafından emilir.
- HEPA (Yüksek Verimli Partikül Hava) filtrasyonu: Hepa filtre, TÜV sertifikalı tıbbi sınıf filtredir. Toz, partikül madde, ev tozu akarları, kepek, küf sporları, virüsler ve polen gibi ince hava partiküllerinin yüksek oranda arıtılmasına yardımcı olur.
Hava Temizleyici Çeşitleri Nelerdir?
Hava temizleyiciler, ortamın havasını temizlemek amacıyla çeşitli temizleme teknikleri kullanır: filtreler ve iyonizasyon. Filtre kullanan modeller, havayı temizlemek için havayı farklı filtrelerden geçirir. Bir veya daha fazla filtre ortamdaki havayı emer. Çekilen hava farklı tipte filtreler sayesinde temizlenir. Temiz hava tekrar üflenir. Filtreler düzenli olarak değiştirilmeli veya temizlenmelidir.
İyonizasyonlu hava temizleyici havadaki kirleticilerin statik yükünü değiştirir. Böylece parçacıklar ağırlaşır ve artık havada kalmazlar. İyonlu cihaz, pozitif ve negatif yüklü iyonlar üretir (iyonlaşma) ve odaya yayar. İyonlar, kimyasal reaksiyonla zararsız hale getirilen kötü maddeleri adeta çevreler. Negatif iyonlar polen, küf, duman ve toza tutunarak zararlı etkiyi nötralize eder. Bazı hava temizleyicileri her iki temizleme tekniğini de kullanabilir. Diğer filtreleme ve arındırma teknikleri ise şunlardır:
- Soğuk Kataliz: Bu filtrasyon, formaldehit gibi yeni üretilen tekstil ürünleri (mobilya, giysi vb.) tarafından salınan görünmez gazları giderir.
- Foto Kataliz: Kalıntı kirleticileri, egzoz gazlarını ve uçucu organik bileşikleri (VOC’ler), özellikle formaldehiti kimyasal olarak emen filtreleme işlemidir. Filtre, yerleşik UV-GI ışığını ozon olmadan üreterek kimyasal parçalanmayı hızlandırır.
- UV-GI Filtreleme: Parçacıkların %99,99’unu ortadan kaldıran benzersiz teknolojidir. Ultraviyole ışık (UV-GI ışığı) sağlıksız mikroorganizmaları, virüsleri ve bakterileri UV ışını ile yok etmeyi amaçlar.
- Elektrostatik Filtreler: Elektrostatik filtreler, havadaki tozu ve diğer parçacıkları filtrelemek için elektrik yükleri kullanır. Elektrostatik filtreler genellikle yıkanabilir ve tekrar kullanılabilir, ancak kokuları ve gazları gidermede daha az etkilidir.
Her air purifier türlerinin kendine göre avantajları/dezavantajları vardır ve her biri farklı amaçlara uygundur. Satın almadan önce hangi türün ihtiyaçlarınıza en uygun olduğunu bilmeniz yol gösterici olabilir. Ayrıca, hava temizleyicinizin filtrelerini düzenli olarak değiştirmeniz veya temizlemeniz cihazın ömrünü uzatabilir.
Hava Temizleyici Ne İşe Yarar?
Hava temizleyici, evinizdeki ortamın kalitesini artırmak amacıyla filtreleme yapar ve iç mekan havasını temizleyerek temiz hava solumanızı sağlar. Ayrıca tozla birlikte bakteri ve polen gibi ‘kirli’ maddelerin %99’unu ortadan kaldıran hava temizleyiciler de vardır. Dolayısıyla hava temizleyici saman nezlesi ve astım gibi alerjilerde de yardımcı olur.
Hava Kalitesini Artırır
Evinizdeki hava kalitesi oldukça önemlidir. Tüm gün pencereleri açarak havalandırma sağlayabilirsiniz, ancak dışarıdaki havada da kirleticiler bulunur ve özellikle kış aylarında soğuk hava nedeniyle yeteri kadar havalandırma sağlayamayabilirsiniz. Bu nedenle air purifier, havanın filtrelenmesini, sirkülasyonun devam etmesini sağlar ve gün boyu temiz hava soluyabilirsiniz.
Kötü Kokuları Hapseder
Hava temizleyiciler, kızartma ya da balık gibi ağır yemekler pişirildiğinde evdeki kötü kokuları giderebilir. Havanın filtrelenmesiyle kokulara neden olan moleküller de hapsolur. Ayrıca evcil hayvanınız varsa hem partikül hem de koku açısından faydalı olabilir.
Bakteri ve Virüsleri Filtreler
Daha gelişmiş hava temizleyicileri, 20 nanometreden büyük olmayan delikleri olan HEPA filtreye sahiptir. Genellikle bakteriler 20 nanometreden daha büyük olduğundan filtreden geçemez. Bu sayede bakterilerin büyük bölümünü havadan otomatik olarak filtrelemiş olursunuz. Ancak filtreyi düzenli olarak temizlemeniz gerekir.
Virüsler de genellikle 20 nanometreden büyüktür ve dolayısıyla HEPA filtrenin arkasında kalır. Fakat bu filtreleme evde tamamen güvende olduğunuz anlamına gelmez, ancak temiz, filtrelenmiş havada kontaminasyon olasılığı çok daha düşüktür. Çünkü hava ne kadar temizse, enfeksiyon kapma olasılığınız da düşebilir.
Hava Temizleyici Nasıl Kullanılır?
Hava temizleyicinizi en çok vakit geçirdiğiniz odaya, örneğin oturma odası ve yatak odasına yerleştirebilirsiniz. Ancak cihazı mümkün olduğunca merkezi bir yere yerleştirmeniz daha önemlidir, böylece tüm iç mekanın havalandırılması için etkili çalışabilir. Önemli olan hava temizleyicinin odanın köşesinde veya bir mobilyanın arkasında kalmamasıdır. Dar mekanlar için her açıdan en az 20 cm boş bırakarak konumlandırabilirsiniz. Bu şekilde, temizleyici havayı düzgün şekilde emebilir ve ihtiyaç duyulan yere temiz havayı geri üfleyebilir. Hava temizleyiciyi çeşitli mekanlarda kullanmanız mümkündür. Evde, aynı zamanda ofiste veya okulda da tercih edilebilir. Önemli olan iç mekanın metrekaresine uygun bir hava temizleyici seçmeniz ve temizlenmesi gereken partikülleri hapseden filtreleme sistemi olduğundan emin olmanızdır.
Evinizdeki havayı arındırmanızı sağlayan çok çeşitli hava temizleyici seçeneğiniz vardır. Hangi hava temizleyiciye ihtiyacınız olduğu, partikül türüne ve onu yerleştirmek istediğiniz odanın yüzeyine bağlıdır. Kaliteli ve sizin için ideal bir hava temizleyici seçerken dikkat etmeniz gerekenler ise şunlardır:
- Hava temizleyici satın almadan önce kullanım amacınız oldukça önemlidir. Hava temizleyiciyi sadece evinizdeki havayı tazelemek için kullanmak istiyorsanız temel temizlik sağlayan hava temizleyici yeterli olabilir. Alerji veya astım semptomlarını gidermek için hava temizleyici kullanmak istiyorsanız, daha fazla güce sahip hava temizleyici seçmeniz gerekir. Çünkü ancak bu tür hava temizleyiciler, odadaki tüm havayı saatte 3,5 ila 5 kez temizleyebilir.
- Hava temizleyiciler, filtreler, iyonizasyon veya her ikisini kullanarak temizleme yapar. İyonlaştırma daha çok partiküller ve alerjenleri etkisiz hale getirmek için tercih edilirken filtreler, tıpkı robot süpürgeler gibi filtrede biriktirir. Bu özelliğe de dikkat etmelisiniz.
- Cihaz seçimi yapmadan önce, hava temizleyiciyi hangi odaya yerleştirmek istediğinizi belirlemeniz önemlidir. Çünkü doğru hava temizleyiciyi seçerken odanın yüzeyi önemli bir faktördür. Hava temizleyicinin etkili olduğu maksimum yüzey alanı kullanım durumuna göre farklılık gösterdiğinden seçimi odanın metrekaresine göre yapabilirsiniz. Odanın hacmine uygun olmayan küçük cihaz yeteri kadar havayı temizleyemeyeceği için istediğiniz etkiyi elde edemeyebilirsiniz.
- Hava temizleyicilerin farklı çalışma modları vardır ve sesi de havalandırma moduna göre değişir. Bu nedenle ses sizin için önemliyse, gürültü seviyesine dikkat etmeniz gerekir. Genellikle hava temizleyicileri sessiz ve standart olarak sunulur. Bu kategoriler, hava temizleyicinin en yüksek ayarda yaptığı maksimum gürültü seviyesini temel alır. Ancak düşük ayarda hemen her hava temizleyici daha sessizdir. Seçim yaparken bu detayı da göz önünde bulundurabilirsiniz.
Yatak odası için hava temizleyici almayı planlıyorsanız cihazın 30 desibelin altında bir gürültü seviyesine veya gece moduna sahip olmasına dikkat edebilirsiniz. Bu sayede gece gürültüden rahatsız olmadan rahat bir şekilde uyuyabilirsiniz. Ayrıca hava temizleyicinin ekranı varsa, ışığın kısılabilme özelliğinin olup olmadığını da kontrol edebilirsiniz. Siz de iç mekanlardaki hava kalitesini artırarak daha iyi bir hava solumak ve konforu artırmak isterseniz çeşitli teknolojilere sahip hava temizleyicilere göz atabilir ve ihtiyaçlarınıza en uygun modele hemen sahip olabilirsiniz.
