Türkiye’de, Kahramanmaraş’ta yaşanan depremin ardından koruyucu aile hizmeti konuşulmaya başlandı. İnsanların büyük bir kısmı, depremden önce koruyucu aile hizmetleri hakkında pek bilgi sahibi değildi. Fakat depremden sonra ailesini kaybeden veya ulaşamayan çocuklara sahip çıkmak, bakımlarını, masraflarını üstlenmek adına bu hizmetten yararlanmak için araştırma yapan kişilerin sayısı bir hayli arttı. Fakat koruyucu aile olabilmek için bu konuyu tamamıyla öğrenmeniz gerekiyor. Koruyucu aile statüsünde yer alabilmeniz için bazı şartları karşılamanız lazım. Peki koruyucu aile nedir ve neden ihtiyaç duyulur? İşte koruyucu aile hakkında bilinmesi gerekenler…
Koruyucu Aileye Neden İhtiyaç Duyulur?
Normal şartlar altında her çocuğun, kendi öz anne ve babasının yanında olması gerekir. Bir çocuk, en sağlıklı şekilde kendi biyolojik anne ve babasının yanında yetişir ve büyür. Ancak hayatta her zaman işler düşünüldüğü gibi ilerlemez. Çeşitli ekonomik ve sosyal nedenlerle zayıflayan ve dağılan aileler ya da bedensel, zihinsel, psikolojik sebeplerden ötürü bir bütünlük sağlamakta güçlük çeken aileler bu çocukların ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelebilir. Bu sebepten ötürü koruyucu bir aileye ihtiyaç duyulur.
Koruyucu aile ihtiyacı, sadece tek bir sebepten dolayı da ortaya çıkmaz. Bazı çocuklar aileleri tarafından istismar edildiği için bazıları ise ihmal edildiği için ailelerinden uzaklaştırılır. Gerekçesi ne olursa olsun ailesinden ayrılarak kurum bakımı altına alınmış çocuklara verilebilecek başlıca hizmetlerden biri korucuyu ailedir. Söz konusu çocuğun, kendi ailesinin yanında bakımının gerçekleştirilebilmesi adına gerekli koşullar sağlanana kadar başka bir ailenin yanında bulunması gerekir. Çocuklar sadece ihtiyaçlarının gerçek anlamda karşılandığı, sevildiklerini hissettikleri, gerçekten değerli olduklarını anladıkları ve bağlanabildikleri yetişkinler aracılığı ile aile ortamı içerisinde yaşadıkları travmaları atlatabilir ve sağlıklı olarak gelişebilir.
Koruyucu Aile Bakım Modelleri
Bir koruyucu aile programına dahil olup, çocuğun ne kadar sizinle birlikte vakit geçireceğini de merak ediyor olabilirsiniz. Bu noktada çocukların ne kadar himayeniz altında kalacakları değişkenlik gösterebilir.
1- Nöbetçi Koruyucu Aile
Eğer olası bir felaket yaşanırsa bu model kullanılır. Özellikle buna örnek olarak Kahramanmaraş’ta yaşanan deprem gösterilebilir. Böyle bir durum yaşanması halinde çocuğun, biyolojik aileye dönüp dönemeyeceği konusunda incelemeler yapılır. Bu çocukların, yaşadığı belirsiz durumlar netleşene kadar bakımları yapılır. Öte yandan sadece deprem durumlarında değil farklı durumlarda da uygulanan bir modeldir. Yani eğer ortada bir dava süreci varsa, bakım süresinin uzatılması gündeme getirilir. Ya da herhangi bir aksilik yaşanırsa, farklı modeller üzerinde durulur.
2- Kısa Süreli Koruyucu Aile
Adından anlaşılacağı üzere bir nevi geçici koruma sağlanır. Bu süre ise yönetmelik doğrultusunda 3 ya da 6 ay arasında değişkenlik gösterebilir. Kısa süreli bakımların ise birçok sebebi vardır.
Yani çocuğun ailesi, birtakım problemlerle karşılaşmış olabilir. Hastalık vb. ciddi durumlar yaşanması halinde kısa süreli koruyucu aileden destek alınabilir. Ailenin problemlerini atlatması ve yeniden çocuğa bakabilecek yetkinliğe ulaşmasının ardından çocuk geri alınır.
Bu konuda ise dikkat edilmesi gereken bir detay vardır. Çocuğun, daha önce böyle bir hizmetten faydalanmamış olması gerekir.
3- Uzun Süreli Koruyucu Aile
Kısa süreli nasıl geçici olarak görülüyorsa, uzun süreli de tam tersidir. Bu modelde çocukların, kendi ailelerine dönme imkânı yoktur. Depremzede çocuklar, buna bir örnek olarak verilebilir. Özellikle akrabalarına dahi ulaşılamıyorsa ve çocuğa bakacak yetkinliğe sahip kimse yoksa bu model uygulanır.
Bu model doğrultusunda, çocuklara büyüyünceye kadar bakılması gerekir. Yani yönetmelikte bunun sınırı 18 yaş olarak belirtilir. Fakat yasalar dışında aile bağları baz alındığında bu çocuklar, koruyucu ailelerini kendi aileleriymiş gibi sahiplenebilir. İşin sonunda ise hayatlarını, koruyucu ailelerinin yanında geçirirler.
4- Akraba Koruyucu Aile
Bu model her koruyucu aile modeli kapsamında karşınıza çıkabilir. Korunma altına alınan çocuklar, kendi akrabalarının yanına yerleştirilebilir. Bu konuda akrabanın yakınlığı (amca, hala, teyze, dayı vb.) konusunda incelemeler yapılabilir. Özellikle koruyucu aile sisteminde, akraba modeli ön plana çıkar. Çünkü eğer bir çocuk, koruyucu aileye gidecekse akrabalar bu sıralamada önceliklidir.
5- Uzmanlaşmış Koruyucu Aile
Uzmanlaşmış koruyucu aileler ise diğer modeller tarafından tamamen farklıdır. Uzmanlaşmış koruyucu modelde, ailelerin eğitimli olmasına dikkatli edilir. Bu doğrultuda eğitimli tecrübeli kişilerin yanı sıra pedagojik anlamda kendini geliştirmiş ve eğitimlerini tamamlamış kişiler koruyucu aile statüsüne girebilir. Bu kişiler, diğerlerinden daha yetkin olduğu için engelli ve bakıma muhtaç olan çocuklara bakabilir.
Kimler Koruyucu Aile Olabilir?
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup sürekli olarak Türkiye’de ikamet edenler.
- En az ilkokul mezunu olanlar.
- Düzenli bir gelire sahip olanlar.
Koruyucu aile olmanın temel şartları olduğu gibi bazı detayları da bulunur. Özellikle akrabaların, koruyucu aile olma konusunda önceliği olsa da bu kişilerin, yaşlarına ve eğitim durumlarına dikkat edilir. Kısacası akrabaların sosyal statüleri, koruyucu aile programı kapsamında bir kriter olarak dikkat çeker.
Öte yandan bekar kişilerin başvurularında bazı detaylara bakılır. Eğer bekarsanız, yaşınızın en az 30 olması gerekir. Bu şartın dışında da aile bağlarınız incelenir. Yani akrabalık ilişkilerinizin güçlü olması sizden istenen şeylerden biridir. Bu sayede çocuk, aile değerleri konusunda eksiklik hissetmez. Çocuğun, bu ortam içerisinde aile bireyleri tarafından hoş görülü karşılanması gerekir. Aynı şekilde aile bireylerinin, çocuğa karşı sabırlı, şefkatli davranması gerekirken, çocuğa güven aşılanmalıdır. Bu doğrultuda bu kişilerin, çocuk bakmaya hazır olup, olmadığına dikkat edilir.
Nasıl Koruyucu Aile Olunur?
Koruyucu aile olmak için ilk etapta Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na gidip, ilgili birimden başvurmanız gerekir. Başvurudan sonra sizden bazı evraklar istenecektir. Gerekli incelemeler yapıldıktan sonra uygun görülürseniz, koruyucu aile statüsüne girebilirsiniz. Bu süreçten sonra da bir süre takip edileceksiniz. Çocuğun, yaşadığı evde bir süre bulunmanız gerekebilir. Bu süreçte çocuğun sizinle birlikte uyumuna, ona karşı davranışlarınıza bakılır.
Eğer tüm bu süreçlerin ardından yeterli bulunursanız, çocukla birlikte kendi evinizde yaşamaya başlayabilirsiniz. Ancak unutulmamalıdır ki sosyal hizmet uzmanları, düzenli olarak sizleri takip edecek ve denetleyecektir.
Koruyucu Aile Başvurusu İçin İstenen Belgeler
Koruyucu aile olma konusunda sizden istenecek bazı belgeler bulunur. Başvuru öncesinde eğer hazırlıklı olmak istiyorsanız, yanınızda mutlaka T.C. kimlik numaranızı beyan eden bir belgenin ya da kimliğinizin olması gerekir. Bunun dışında sizden bir adet vesikalık fotoğraf istenir. Öğrenim durumunuzu gösteren belgenin yanı sıra, gelir ile sosyal güvenlik durumunuzu gösteren belgeyi de götürmelisiniz.
Son olarak adli sicil kaydının yanında koruyucu aile olacak kişilerden, sağlık raporu istenir. Bu noktada fiziksel bir engele, ruhsal rahatsızlığa ya da bulaşıcı bir hastalığa sahip olmamalısınız. Bu raporlar, devlet hastaneleri ya da üniversite hastanelerinden alınabilir.
Ayrıca eşiniz ile koruyucu aile olacaksanız, iki tarafın da ayrı ayrı bu belgeleri alması gerekir.
Koruyucu Aileler İstediği Çocuğu Seçebilir Mi?
Normal şartlar altında, istediğiniz çocuğu korumanız altına alabilirsiniz. Fakat bu konuda sizi uzmanlar yönlendirecek. Yapılacak yönlendirmeler sayesinde, sizin için en uygun çocuğun seçilmesi konusunda size yardım edecekler.
Koruyucu Ailelere Sağlanan Olanaklar
Koruyucu ailelere devlet tarafından yardım edilir. Eğitim ve bakım konusunda verilen ücret değişkenlik gösterebilir. Bu noktada çocuğun yaşı ve durumu baz alınır. En doğru bilgiye ulaşmak için gerekli bakanlık ile görüşmelisiniz.
Siz de teknolojiyi yakından takip ediyorsanız; en güncel teknolojik cihazları buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz.
