Teknolojinin her geçen gün hayatımıza kattığı yeniliklerden bir tanesi de mavi ışık kavramıdır. Bilgisayar ve tabletlerin göze uzun vadede gözlerinize zarar verdiği bilinen mavi ışık kavramına aşina olabilirsiniz. Peki mavi ışığın faydalarından haberdar mısınız? Mavi ışık ve teknolojisi hakkında tüm merak ettiklerinizde bu içerikte bulabilirsiniz.
Mavi ışık en genel tanımı ile teknolojik cihazların yaydığı yüksek enerjili ışın türüdür. Gözün retinal bölgesi bu ışının elektrik sinyallerine dönüşmesini sağlar. Bu nedenle bilgisayar, tablet ve telefon gibi ekranlı teknolojik cihazların zararlı ışın yaydığı bilinen bir gerçektir. Her gün güneş ışığı ile temas eden gözler ve cilt aslında mavi ışığa maruz kalır. Bu nedenle ışının tamamen zararlı olduğunu söylemek yanlıştır. Doğrusu zararlı ve faydalı iki farklı türe sahip olduğudur. Faydalı olan mavi ışık insanlar için kullanışlı teknolojilerin doğmasını sağlamıştır.
Mavi Işık Nedir?
Güneş ışığı enerji ve dalga boyuna göre içerisinde bulunan sarı, kırmızı, yeşil ve mavi renkler ile bunların ara tonlarını içerir. Elektromanyetik radyasyon olarak bilinen bu renkler bir araya gelerek güneş ışığı yani beyaz ışığı meydana getirir. Tüm renklerin birleşimine “ışın spektrumu” adı verildiği için içinde doğal olarak “mavi ışık” vardır. Görünür ışık spektrumundaki mavi renk bazen mor olarak da adlandırılır.
Mavi ışık insan gözü ile algılanabilen ışın spektrumunun bir parçasıyken doğal halindedir. 380 – 500 nanometre aralığında titreşme özelliğine sahiptir. En kısa dalga boyu ve en yüksek enerjiye sahip olduğundan diğer ışıklara göre daha fazla zarar verebilir. Çünkü ışık ışınlarının dalga boyu ve içerdiği enerji miktarı arasında ters orantı vardır. Bir ışığın dalga boyu ne kadar uzunsa enerjisi ve zarar verme potansiyeli o kadar düşer. Doğal olarak en kısa dalga boyuna sahip olduğundan diğerlerine göre yüksek enerjisiyle etkisi fazladır.
Mavi Işık Ne İşe Yarar?
“Mavi ışık ne işe yarar?” sorusuna iki farklı açıdan yanıt verilmelidir. Doğal yollarla güneşten alınan ışın faydalı olandır. Bu nedenle hormonların dengelenmesi, biyolojik ritmin düzenli çalışması, melatonin hormonunu baskılayarak odaklanma gücünü artırma gibi faydalara sahiptir. Gökyüzünde güneşten gelen ışınlar hava molekülleri ile çarpışarak baskın olan rengin dağılmasına ve mavi tonlarında görünmesine neden olur.
Zararlı olarak bilinen mavi ışın güneşte doğal olarak bulunan ışından çık daha yüksek enerji düzeyine sahip olduğu için sorun yaratır. Televizyondan floresan lambalara kadar birçok farklı teknolojik cihazda bulunur. Mavi ışık teknolojisi ise bu ışının faydalı bir araca dönüştürülmesi için icat edilmiştir. Özellikle meyve ve sebzeleri taze tutmak için ev aletlerinde kullanılır.
Mavi Işık Teknolojisi Nedir?
“Mavi ışık teknolojisi nedir?” sorusuna birçok farklı yanıt vermek mümkündür. Güneş ışığını taklit etme becerisine sahip olan teknoloji meyve ve sebzelerin yaşam faaliyetleri için gerekli olan fotosentezi sürdürmesini sağlar. Bu nedenle meyve ve sebzelerin daha uzun süre taze kalması, içlerinde bulunan C vitamininin korunması için kullanılan bir teknolojidir. Eviniz için mavi ışık teknolojisine sahip bir buzdolabı alarak siz de uzun süre tazeliğini korumayı başaran yiyeceklerin tadına bakabilirsiniz.
Teknolojinin kullanım alanları arasında eğlence mekanlarının dekorasyonu da yer alır. Birçok parti malzemesi daha dikkat çeken ve insanların uyanık kalmasına yardımcı olan mavi ışık teknolojisi ile üretilir. Ayrıca ev dekorasyonu, ofis dekorasyonu gibi alanlarda da bu teknolojinin kullanımı görülür. Sinek ve böcekleri kendine çekerek ortamdaki rahatsız edici haşereleri azaltan elektronik kapanlarda da bu teknolojiden faydalanılır.
Teknolojinin bir diğer kullanım alanı ise izlenebilir ekranların göz tarafından algılanmasını sağlamaktır. Ekranlara görünürlük kazandıran teknoloji maalesef ki bazı dezavantajlara sahiptir. Gece saatlerinde ekrana baktıkça uyku sorunlarının artması, göz yorgunluğu yaşamak gibi sorunlar en belirgin olanlardır. Çünkü mavi ışıklar vücudunuza güneşin batmadığı algısını yaratarak biyolojik ritmin bozulmasına neden olur.
Mavi Işık Teknolojisi Nasıl Çalışır?
Teknolojinin nasıl çalıştığını anlamak için öncelikle mavi ışığın detaylarına hakim olmalısınız. Yüksek enerji, kısa dalga boyunu taklit eden teknoloji yapay olarak üretildiğinde daha fazla enerji yüklü olur. Bu nedenle canlı üzerinde etkisi fazladır. Yapay olarak üretilen ışık bitkilere faydalı iken insan için sorun yaratabilir. Bu nedenle mavi ışık filtresi olan gözlükler ya da teknolojiler geliştirilmiştir. Filtreler rengin karşıtı olan turuncu ışınları yayarak gözünüz üzerindeki etkiyi azaltmayı hedefler. Gözlükler UV filtresi sayesinde daha az geçirgenlik ile ışığın zararının azaltılmasını sağlar.
“Mavi ışık teknolojisi nasıl çalışır?” sorusuna şu yanıtlar verilir:
- Güneş ışığının dalga boyu, renk ve enerjisini taklit ederek çalışır.
- Suni olarak güneş ışını içerisinde bulunan mavi tonlu ışığı üretir.
- Teknoloji ile canlı üzerinde bazı etkiler oluşturmak, faydalı cihazlar üretmek hedeflenir.
Mavi Işıktan Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Doğru alanda kullanıldığı zaman faydası olmasına rağmen hayatınıza ekranlar yüzünden birçok olumsuzluk yansıyabilir. Suni güneş ışığı yaratan teknolojinin zararından nasıl korunursunuz?
- Gece saatlerinde ekran süresini azaltıp yatmadan 1 saat önceye kadar ekrana bakmayın.
- Gece modu bulunan telefon, tablet, bilgisayar gibi teknolojik aletlerde filtreleri kullanın.
- Gece modu olmayan telefonlar için Google Play, App Store gibi marketlerden filtre uygulaması indirebilirsiniz.
- Mavi ışık koruyucu gözlük kullanarak ekran zararını azaltabilirsiniz.
- LED aydınlatmalar, floresan lambalar yerine sarı renkli lambaları tercih edebilirsiniz.
- Ekrana uzun süre bakmanız gerekiyorsa örneğin film izliyorsanız 20 dakikada bir 20 saniye farklı bir yere odaklanın.
Mavi ışığın zararları kadar faydaları da olduğu için tamamen korkutucu değildir. Siz de teknolojik cihazları kullanırken gerekli önlemleri alarak mavi ışığın zararlarından korunabilirsiniz.
