Teknoloji dünyasından bahsedilince genellikle hep erkek egemen bir topluluk akla geliyor. Dünyayı değiştiren teknoloji şirketlerinin kurucuları ya da mucitleri olarak bilinen isimler erkek oluyor. Ama teknolojinin tarihine ve günümüze baktığımızda bu konudaki yenilikleri yapan birçok kadın lider görüyoruz. İlk bilgisayar programcısından, programlama dillerini bulan isimlere ve günümüzde büyük teknoloji şirketlerinin tepe yöneticilerine kadar pek çok kadın bu konuda söz sahibi olmaya devam ediyor. Teknoloji tarihini değiştiren ya da birçok buluşun ilk ilhamını veren kadın liderlerin isimleri hiçbir zaman unutulmadan anılmaya devam ediyor. Bu yazımızda dünyada en ünlü kadın teknoloji liderleri hangileri ve teknoloji dünyasına ne gibi katkıları olduğunu anlatmaya çalışacağız.
Dünyanın İlk Bilgisayar Programcısı: Ada Lovelace
Augusta Ada Byron ismiyle dünyaya gelen İngiliz matematikçi ve yazar, günümüzde daha çok Ada Lovelace ismiyle biliniyor. Romantik şair Lord Byron’ın kızı olan Ada Lovelace, çok genç yaşlarda matematik konusundaki yeteneğiyle göze çarpıyor. Bu yeteneği makinelere olan ilgisi ve becerisiyle de birleşince Charles Babbage ile çalışmaya başlamasını sağlıyor. Babbage, bugün modern bilgisayarın öğelerini içinde barındıran karmaşık bir cihaz olan “Analitik Motor”un mucidi olarak biliniyor. Ancak bu motor hiçbir zaman yaratılamıyor.
Ada Lovelace’ın bu projedeki çalışmalarının sonucunda “Dünyanın ilk bilgisayar programcısı” olarak anılmasına neden oluyor. 1940’lı yıllarda ilk modern bilgisayar üzerinde çalışmalara başlayan Alan Turing, ilham kaynağı olarak Ada Lovelace’ın “Analitik Motor” hakkındaki notları olduğunu açıklıyor.
Bilgisayar Bilimcisi ve Tuğamiral: Grace Hopper
Teknoloji dünyasında inkar edilemez bir üne sahip olan Tuğamiral Grace Hopper, saygın bir bilgisayar bilimcisi olarak anılıyor. Ayrıca Harvard Mark I üzerinde çalışmalar yapan ilk bilgisayar programcısı oluyor. Burada yaptığı çalışmalar, hala günümüzde kullanılmaya devam eden COBOL programlama dilinin geliştirilmesine yol açıyor. Bunların yanı sıra Grace Hopper, 1947 yılında ilk gerçek bilgisayar hatasını kaydediyor.
Wi-Fi Mucidi: Hedy Lamarr
Hedy Lamarr, besteci George Antheil’in yardımıyla tasarlanan “Gizli İletişim Sistemi”nin 1942 yılında patentini almasıyla biliniyor. Hady, bu tarihlerde kendi kendini yetiştirmiş bir mucit ve sinema oyuncusu olarak öne çıkıyordu.
Hedy Lamarr’ın geliştirdiği frekans atlama sistemi, İkinci Dünya Savaşı sırasında telsiz güdümlü torpidoları rotadan çıkarmanın iyi bir yolu olarak tasarlanıyor. Daha sonra bu fikir, günümüzde yaygın olarak kullanılan Wi-Fi, GPS ve Bluetooth teknolojilerine ilham kaynağı oluyor.
İlk Ev Bilgisayarı Kullanıcısı: Mary Wilkes
Eski bir bilgisayar programcısı ve mantık tasarımcısı olan Mary Wilkes, etkileşimli bir kişisel bilgisayarın en eski sistemlerinden biri olan LINC için yazılım tasarlamasıyla tanınıyor. 1965 yılında evde LINC kullanması, onu ilk ev bilgisayarı kullanıcısı haline getiriyor ve çalışmalı halen İngiltere’deki Ulusal Bilgisayar Müzesi’nde sergileniyor.
Grafik Kullanıcı Arayüzlerinin İlham Kaynağı: Adele Goldberg
Adele Goldberg, ilk Apple bilgisayarlarına ilham veren Smalltalk-80 programlama dilinin geliştirilmesindeki etkisiyle biliniyor. Adele ve ekibinin Smalltalk programında harekete geçirdiği kavramlar, günümüzde her gün kullandığımız GUI olarak bilinen grafik kullanıcı arayüzünün temelini oluşturuyordu.
İnternetin Annesi: Radia Perlman
Radia Perlman, Spanning Tree Protocol’ün yani STP’nin arkasındaki algoritmayı icat etmesiyle, günümüz internetine ulaşılmasını mümkün kılıyordu. Bu nedenle kendisine “İnternetin Annesi” deniyor. Yaptığı çalışmalar, ağların kendi kendini organize etme ve verileri taşıma şekli konularında büyük bir etkiye neden oluyor ve aslında internet trafiğinin temel kurallarını yerine getiriyordu.
Orijinal Arama Motoru: Elizabeth Feinler
Elizabeth Feinler, 1972 ile 1989 yılları arasında ilk arama motoru olan Ağ Bilgi Merkezi’ni (NIC) yönetiyordu. Ağ Bilgi Merkezi, Google’ın tarih öncesi dönemini andırıyordu. Ayrıca Ağ Bilgi Merkezi, orijinal “beyaz sayfalar” ve “sarı sayfalar” dizinlerini geliştirerek, internet dünyasındaki ilk kaynakları ve dizinleri yayınlayan yer olarak tarihe geçiyor. Bugün web sitesi uzantılarında kullanılan .com, .edu, .gov, .net ve bunun gibi birçok alan adı şeması da yine aynı şirket tarafından geliştiriliyor.
Youtube CEO’su: Susan Wojcicki
Kadınlar geçmişte olduğu gibi günümüzde de teknolojiye yön vermeye devam ediyor. Bunun birçok örneğini görüyoruz. Polonya asıllı Amerikalı Susan Wojcicki de bu kadınlardan biri olarak yer alıyor.
Susan Wojcicki, 2014 yılından beri Youtube’un CEO’su olarak çalışıyor. Daha önce Google’ın video hizmetlerinden sorumlu olarak çevrimiçi reklamcılık işlerini yönetiyordu. Google’ın ilk pazarlama müdürü ve aynı zamanda 16. çalışanı olarak şirkette yer alıyordu. 2006 yılında da Youtube’un alınması için öneride bulunuyor ve bu konuda ısrarcı bir tavır sergiliyor. O tarihte 1,65 milyar dolara satın alınan şirketin bugünkü değeri 90 milyar doları geçiyor.
Susan Wojcicki, aynı zamanda annelik ile üst düzey yöneticiliğin dengede gidemeyeceğini düşünen herkese bunun mümkün olduğunu da kanıtlıyor. CEO’luk görevinin yanında 5 çocuğuna da annelik yapıyor. Birçok meslektaşı ikinci çocuğunu yaptıktan sonra kariyerinden vazgeçeceğini düşünmüş olsa da Wojcicki, tüm koşulları zorluyor ve kariyerinde en tepeye çıkmayı başarıyor. Youtube, Wojcicki liderliğinde en büyük video içerik platformu olmaya devam ediyor.
IBM Başkanı ve CEO’su: Ginni Rometty
Kadın teknoloji liderleri arasında Ginni Rometty önemli bir yere sahip. Kariyerine 1981 yılında IBM’de başlayan Ginni Rometty, 2012 yılının Ocak ayına kadar IBM’in satış, pazarlama ve strateji gibi birçok alanda liderlik görevlerinde bulunuyor. Bulunduğu görevlerdeki başarısından sonra ise şirketin başkanı ve CEO’su oluyor. Ginni Rometty’nin bir diğer özelliği de IBM’in ilk kadın başkanı ve CEO’su olması oluyor.
Rometty, liderlik ettiği tüm birimlerinde bilişsel bilgi işlemi kilit noktasına koyuyor. Şirketteki uzun yıllar devam eden kariyerinin ardından CEO ve başkan olduktan sonra da veri analizi yazılımı ve becerileri, bulut bilişim ve yapay zeka teknolojisine yatırım yapmaya devam ediyor. Hastaneler, üniversiteler ve işletmeler için kullanılan bir bilgi sistemi olan Watson’ın potansiyelini savunarak, bu alandaki yapay zeka teknolojisinde büyük kazançlar olacağını öngörüyor.
Facebook COO’su: Sheryl Sandberg
Sadece kadın teknoloji liderleri arasında değil, iş dünyasının güçlü kadınları gibi birçok listede Sheryl Sandberg’in ismini görebiliyoruz. 2008 yılından beri Facebook’un operasyondan sorumlu başkanı olan Sandberg, sosyal ağlarda ve teknoloji sektöründe cinsiyet çeşitliliği sorunları konusunda farkındalığı artırmak için çalışmalar yapmaya devam ediyor.
Facebook’dan önce Google’da çalışan ve 6 yıl başkan yardımcılığı yapan Sheryl Sandberg, Google’ın ilk çalışanları arasında yer alıyor. Facebook’a geldikten sonra platformda terörizmi kaldırmak için çalışmalara başlıyor ve dünyadaki pek çok hükümetle ortak çalışmalar yürütüyor. Bu çalışmaların ardından nefret söylemlerini ve terörizmi önleyebilmek için geliştirilen bir yapay zeka teknolojisi kullanılmaya başlanıyor.
Sheryl Sandberg, bulunduğu görev bakımından Facebook’da Mark Zuckerberg’den sonraki en güçlü yönetici olarak geçiyor.
HP CEO’su: Meg Whitman
Kadın teknoloji liderleri arasında Meg Whitman, Hewlett Packard Enterprise’da ya da daha bilinen adıyla HP’de CEO ve başkanlık görevini sürdürüyor. Kariyerine marka yöneticisi ve danışmanlıkla başlayan Whitman, teknoloji alanındaki liderliğe 1998 yılında eBay ile başlıyor. Silikon Vadisi’nde henüz yeni kurulmuş bir şirket olan eBay’de icra kurulu başkanı olarak görevine başlıyor. eBay, onun liderliğinde 10 yıl süresince büyümeye devam ediyor. Kariyerine vali adaylığı için kısa bir ara verdikten sonra ise 2011 yılında HP’nin CEO’su olarak göreve geliyor. Çoğu teknoloji devi şirketi satın alıp iki katı büyümeye çalışırken Meg Whitman, sessiz kalmayı tercih ediyor. Hatta kendinden emin bir şekilde HP’de kötü giden işleri tersine çevirmek için organizasyonu ikiye bölüyor. Doğru zamanda yaptığı stratejik hamlelerle kötü gidişi durdurmayı başarıyor. Meg Whitman, teknolojide daha büyük olanın daha iyi olduğu geleneksel endüstri bilgeliğini yeniden şekillendiriyor.
Yukarıda dünyada en ünlü kadın teknoloji liderlerinin bazılarını ve teknoloji dünyasına katkılarını anlattık.
Teknosa da “kadın için teknoloji” sloganıyla şiddet gören ve teknolojiye erişimi kısıtlı kadınlar için kullanılmayan cep telefonlarını topluyor ve ihtiyaç sahiplerine ulaştırıyor. Bu çok önemli dayanışma kampanyasının detaylarını öğrenmek için hemen buraya tıklayabilirsiniz.
