Boy kilo indeksi olarak da bilinen vücut kitle indeksi (VKI), yetişkin erkekler ve kadınlar için geçerli olan, boy kilo bazında vücut yağının ölçümü şeklinde tanımlanıyor. Bu indeksin sonucuna göre ise kişinin mevcut kilosu sağlık çerçevesinde yorumlanıyor. İndeks sayesinde kişinin sahip olması gereken ideal kilosu da belirleniyor.
Vücut kitle indeksi, 1800’lü yıllarda geliştirildi. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, vücut ağırlığını kardiyovasküler hastalıklarla ilişkilendirmek için yaygın olarak kullanılmaya başladı. Yalnızca vücut kitle indeksini değil, aynı zamanda farklı sağlık sorunlarını ve hastalıkları belirlemek için de kullanılan vücut kitle indeksi sayesinde bilimsel makaleler yazılarak çok sayıda veri toplandı.
Vücut kitle indeksinin günümüzde hala kullanılmasının en önemli nedenleri; birçok insan grubunu kapsaması, karşılaştırma yeteneğine sahip olması ve kolaylıkla hesaplanabilmesi oluyor. Hesaplamada gerekenin yalnızca kişinin boyu ve ağırlığı olması, vücut kitle indeksini diğer indekslere göre öne çıkarıyor. Hesaplamadaki ve veri elde etmedeki kolaylıkla vücut kitle indeksi, hala en çok kullanılan indeks olma özelliğini taşıyor.
Vücut Kitle İndeksi Hesaplama
Metrik BMI Formülü
Vücut Kitle İndeksi = Kütle (Kilogram) / (Yükseklik (Metre)) 2
Hesaplama Sonucuna Göre Sağlık Durumu
0 kg/m² ile 18, 4 kg/m² arası: ideal kilonun altı (zayıf)
Bu durumda kişinin diyetisyen eşliğinde sağlıklı bir şekilde kilo alması öneriliyor.
18, 5 kg/m² ile 24, 9 kg/m² arası: ideal kilo (normal)
Bu durumda kişinin düzenli, dengeli ve sağlıklı beslenmeye devam etmesi öneriliyor.
25 kg/m² ile 29, 9 kg/m² arası: ideal kilonun üstü (fazla kilolu)
Bu durumda kişinin uygun diyet ile fazla kilolarını vermesi öneriliyor.
30 kg/m² ile 34, 9 kg/m² arası: ideal kilonun çok üstü (birinci derece obez)
Bu durumda kişinin sağlık açısından riskli düzeyde olduğu belirtiliyor. Kişinin diyetisyen yardımıyla kilo vermesi gerektiği öneriliyor.
35 kg/m² ile 44, 9 kg/m² arası: ideal kilonun çok fazla üstü (ikinci derece obez)
Bu durumda kişinin kalp ve damar hastalıkları bakımından risk durumu artıyor. Kişinin kilo vermek için hekime ve diyetisyene başvurması gerekiyor.
45 kg/m² üzeri: ideal kilonun aşırı üstü (üçüncü derece obez)
Bu durumda kişinin ölümcül riski bulunuyor. Kişinin hekim ve diyetisyen eşliğinde mutlaka kilo vermesi gerekiyor.
Vücut Kitle İndeksinin Kategorisel Açıdan Kusurları
Vücut kitle indeksinin sağlıklı bir vücut ağırlığını belirlemek için genel bir araç olarak kullanıldığına dikkat etmek gerekiyor. Temel olarak vücut kitle indeksi hesaplaması, ortalama boy, zindelik veya aktivite seviyesindeki erkekler ve kadınlar için “normal” bir vücut ağırlığı olduğunu varsayıyor. Ancak bu yöntem, bazı noktalarda problem içerebiliyor:
- Bu hesaplama şeklinde, farklı vücut tipleri aynı kategoriye indirgeniyor ve herkes için “normal” oran kullanılıyor.
- Daha uzun insanlar ortalama olarak daha ince olma eğiliminde oluyorlar. Buna karşın büyük kemiklere sahip kişiler oldukları için, vücut kitle indeksleri büyük değerlerde çıkabiliyor.
- Yüksek kas kütlesine sahip olmak daha yüksek bir vücut kitle indeksi hesaplaması ile sonuçlanabiliyor. Kasların yağlardan daha yoğun olması nedeniyle; aynı boyda olan iki kişiden çok kası olanın vücut kitle indeksi, vücut yağı yüksek olanın vücut kitle indeksinden daha fazla çıkabiliyor.
- Objektif koşullarda bakıldığında “normal” vücut ağırlıkları; yaş, cinsiyet ve nüfusa göre değişiyor.
- Büyümesini tamamlamamış çocuklar ve kas kütlesi kaybetmekte olan yaşlılar düşük vücut kitle indeksine de sahip olabiliyorlar. Hamilelik ve emzirme döneminde de vücut kompozisyonu değişiyor, bu nedenle vücut kitle indeksi değerlerine dikkat etmemek gerekiyor.
Vücut kitle indeksini anlamaya çalışırken tüm bunları hesaba katmak ve herhangi bir yeni fitness rutini ya da diyet programı uygulamadan önce bir doktor veya beslenme uzmanıyla konuşmak önemli görünüyor. Unutulmaması gereken bir başka şey, vücut kitle indeksi hesaplayıcıda gösterilen “fazla kilolu”, “zayıf” ifadelerinin önceden tanımlanmış bir ortalama “normal” vücut ağırlığına göre olması. Bu hesaplama yöntemindeki “fazla kilolu” gibi ifadeler, vücut geliştiriciler ve çok formda insanlar için daha iyi oldukları anlamına geliyor. Çünkü vücut geliştirmedeki asıl hedef, “normal” insanlardan daha ağır olmak oluyor.
Vücut Kitle İndeksi Hala En Çok Kullanılan Hesaplama Yöntemi
Vücut kitle indeksinde, bazı durumlarda ortaya çıkan sınırlamalar ve ifade problemlerine rağmen; bu hesaplama biçimi, yaygın olarak kullanılmaya devam ediyor. Benzer sınırlamalar, farklı birçok sağlık indeksinde de ortaya çıkabiliyor. Bunun nedeni, her insanın farklı olması ve tek bir indeksin tüm insanları kapsayamaması oluyor. Her sağlık indeksinin kendi sınırlamaları olduğundan, vücut kitle indeksi hala yaygın olarak kullanılıyor. Bunun bir başka nedeni de vücut kitle indeksinin en geniş ve açık ara farkla en basit hesaplama yöntemi olması; ağırlığın boyun karesine bölünmesiyle kolaylıkla ölçülebilmesi. Vücut kitle indeksi, sınırlamalarına rağmen, vücut ağırlığı hakkında genel bir fikir edinme konusunda en yararlı araç olma özelliğini koruyor. Vücut kitle indeksinin formülünü kullanarak kendi indeksinizi hesaplayabileceğiniz gibi, internet üzerinde yer alan sitelere boy ve kilo bilginizi girerek de sonucunuza ulaşabilirsiniz.
Yukarıda boy kilo indeksi hesaplama nasıl yapılır detaylı olarak anlatmaya çalıştık.
Siz de sağlıklı bir yaşam için işinize yarayacak spor fitness ürünlerini incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
