Oyuncaklar çocukların sınırsız, rengarenk ve görkemli hayal dünyalarını en çok besleyen araçlar arasında yer alır. Çocuklar onlarla saatlerce zaman geçirip bambaşka alemlere geçebilir, tek bir oyuncaktan bile onlarca farklı oyun çıkarabilir. Uzmanlara göre, oyuncaklarla oynamak çocuk gelişimi için de oldukça faydalıdır. Küçük yaşlarından itibaren kendilerine uygun eğitsel oyuncaklarla oynadıklarında, zihinsel – fiziksel gelişimleri bundan olumlu olarak etkilenir. Çünkü çocuklar yeni şeyler öğrenmeye ve bir şeyler denemeye hevesli küçük kaşifler gibidir. Oyuncaklar da, çocuğunuza benzersiz ilgi alanları yaratarak kendi doğal sürecinde yeni beceriler geliştirip uygulaması için harika fırsatlar verir. Bu nedenle çocuğunuzun sahip olduğu oyuncaklar onun gelişimine önemli ölçüde katkı sağlar.
Çocuklar için oyuncak seçmek genellikle göze kolay gibi görünür. Ancak bir oyuncak mağazasına girdiğinizde ya da internet sitesinden oyuncak kategorisini incelediğinizde karşınıza çıkan seçeneklerden ötürü kararsız kalabilirsiniz. Çünkü çocuklar için geliştirilen birbirinden farklı yüzlerce çeşit ürün bulunur. Burada çocuğunuzun yaşına ve becerilerine göre doğru oyuncakları seçmeniz gerekir. Peki, oyuncak seçerken dikkat edilecek noktalar nelerdir?
Çeşitli Şekillerde Kullanabileceği Oyuncaklar Seçin
Çocuklar parçalara ayırmayı, tekrar birleştirmeyi, bir şeyleri çekip çıkarmayı, bir yerlere yerleştirmeyi, eklemeyi ve inşa etmeyi çok sever. Çocuğunuzun bu merakını daha anlamlı hale getirecek ve yaratıcılığını geliştirecek oyuncaklar seçebilirsiniz. Birden fazla oyunun oynanabileceği oyuncaklara açık uçlu oyuncaklar denir. Örneğin bir yol, hayvanat bahçesi, araba ya da bir uzay gemisi yapmak için birbirine geçen blokların kullanıldığı oyuncaklar bunun için idealdir. Farklı şekillerde kullanılabilecek oyuncaklar çocuğunuzun hayal gücünü harekete geçirir. Aynı zamanda onların problem çözme ve mantıksal düşünme becerilerini geliştirmesine de çok büyük fayda sağlar.
Çocuğunuzla Birlikte Büyüyecek Oyuncaklar Bulabilirsiniz
Anne babalar çoğu kez çocukların oyuncakları ile ilgili benzer sorunları yaşar. Sık görülen durumlardan biri de çocukların ilk başta büyük hevesle oynadıkları oyuncaklardan kısa süre sonra sıkılmaları, sonrasında da onlarla bir daha hiç oynamamalarıdır. Bu durumun yaşanması çoğu aileyi üzse de aslında oyuncak seçimi konusunda daha dikkatli olmalarını sağlayabilir. Çocuğunuzun oyuncağından kısa sürede sıkılmasını engellemek için farklı gelişim aşamalarında eğlenceli olabilecek oyuncaklar arasından seçim yapabilirsiniz.
Bu sayede çocuğunuzun hayal dünyasının da gelişmesine olanak vererek onun farklı gelişim düzeylerinde yaratıcılığını kullanabileceği imkanlar yaratmış olursunuz. Küçük plastik hayvanlar ya da aksiyon figürleri belirttiğimiz türde oyuncaklar için iyi bir örnektir. Çocuğunuz küçükken bu tarzdaki oyuncaklarına evde bulduğu şeylerle bir ev yapabilir, biraz büyüdükten sonra ise onları kendi kurguladığı hikayelerin kahramanı haline getirebilir. Bunun dışında oyuncak evler, araba çeşitleri, kamyonlar ya da bebekler yine bu kategorideki oyuncaklar arasında sayılabilir.
Keşfetmeyi ve Problem Çözmeyi Teşvik Eden Oyuncaklar Seçin
Oyuncaklar çocuklara yeni şeyleri tekrar tekrar yaparak yetenek kazanabilme şansı sunar. Kendi başlarına ya da sizin ufak yönlendirmelerinizle bir şeyleri çözmelerini sağlayan oyuncaklar, mantıksal düşünme becerilerini de geliştirir. Büyüdüklerinde karşılarına çıkacak her türlü problemde çözüm odaklı kalmalarını kolaylaştırır. Bu da gelecekteki hayatlarını sağlıklı şekilde yönetebilme adına güçlü bir özelliktir.
Keşfetmeyi ve problem çözmeyi teşvik eden oyuncaklar, çocukların ilişki kurma becerilerini de pekiştirir. İşlerin nasıl birbirine uyduğunu, neden sonuç ilişkisini anlamalarını sağlar. Aynı zamanda el-göz koordinasyonlarının yanı sıra ince motor becerilerini yani el ve parmaklarında bulunan küçük kasları kullanma yeteneğini geliştirmelerine yardımcı olur.
Yeni şeyler keşfetmeyi ve problem çözmeyi öğrenebilmesi için çocuğunuza çeşitli bulmacalar, şekil ayırıcılar, birbirine geçen bloklar, kil ya da oyun hamuru gibi oyuncakları almayı tercih edebilirsiniz.
Çocuğunuzun Hayal Gücünü Harekete Geçiren Oyuncaklar Alabilirsiniz
Çocuğunuz özellikle 3 yaşından itibaren artık farklı kıyafet giyen birini bir süper kahramana ya da bir krala benzetmeye başlayabilir ya da herhangi bir cismi onunla alakası olmayan bambaşka bir şey gibi hayal edebilir. Bu gibi durumlar zaman zaman anne-babaları korkutabilse de uzmanlar genellikle endişelenecek bir şey olmadığını belirtir. Çünkü bu yaşlardan itibaren çocuğunuzun hayal gücü ve yaratıcılığı hızla gelişmeye başlar.
Özellikle 3 yaşından sonra çocuğunuzun hikayeler yaratabileceği, canlandırmalar yapabileceği oyuncakların arayışına girmeniz oldukça iyi sonuçlar verir. Bu tarz oyuncaklar rol yapma yeteneğini, dil ve okuryazarlık becerilerini, problem çözme ve olayları mantıklı sıralamaya koyma gibi nitelikleri geliştirir.
Hayal gücü geliştirmeye faydalı olması için iç içe geçen bloklar, aksiyon figürleri, doldurulmuş hayvan/bebekler, araba, kamyon, tren gibi araçlar, oyuncak evler ve aletler tercih edebilirsiniz. Ayrıca evdeki beyaz eşyaların karton kutularını da destekleyici olarak kullanmak mümkündür. Bu kutular büyük olduğu için çocuğunuz onu alıp oyunlarında ev, araba, gemi ya da çiftlik gibi şeyler haline getirebilir. Böylece onların ortaya çıkaracağı yaratıcı şeyleri keyifle seyredebilirsiniz.
Çocuğunuza Gerçek ya da Gerçeğe Yakın Şeylerle Oynama Şansı Verin
Oyuncak alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında çocukların gerçek ya da gerçeğe yakın eşyalarla oynamasına imkan tanımaktır. Çocuklar genellikle yeni yürümeye başladıktan sonra kendini büyük gibi hissetmek ister. Bu nedenle sizin elinizde gördüğü uzaktan kumanda, cep telefonu ya da anahtarlıklarla oynamayı isteyebilir.
Çocuğunuz gerçek cihazlarla, eşyalarla oynadığında kendine ve cihazlara zarar verme ihtimali olduğu için ona gerçeğe yakın oyuncaklar almanız daha doğru bir tercihtir. Oyuncak telefon, müzik aletleri, plastik tabaklar ve yiyecekler, oyuncak süpürge gibi oyuncaklar çocuğunuzun problem çözme yeteneğini geliştirirken, ince motor becerilerinin gelişmesine de katkı sağlar.
Okumaya Hazırlık Oyuncaklarından da Faydalanabilirsiniz
Çocuğunuzun okuma yazma öğrenirken zorluk yaşamaması aynı zamanda sanatsal aktivitelere de yatkınlık geliştirmesi için seçeceğiniz oyuncağın büyük önemi vardır. Kitaplar, manyetik alfabe harfleri, kalemler, boya kalemleri ve parmak boyaları gibi sanat malzemeleri çocuğunuzun erken yaşta okuma-yazma becerilerini geliştirmesine çok büyük katkı sağlayabilir. Gazete-dergi gibi materyaller ise harflere ve kelimelere aşinalık kazanma bakımından çoğu kez faydalı olmaktadır.
Sürekli Aktif Olmaya Teşvik Eden Oyuncaklar Alın
Çocuğunuz büyüdükçe kendini daha güçlü, güvenli bulmaya başladığı için fiziksel aktivitelere de daha fazla ilgi duyabilir. Hatta çoğu kez sizin ilginizi çekmek, hayranlığınızı kazanmak adına bu türde aktivitelere fazlasıyla merak saldığını gözlemlemek mümkündür. Yaşın artmasıyla birlikte aktif olmak birçok yönden oldukça çekici gelecektir.
Çocuğunuzun güvenliğinden emin olduktan sonra onu destekleyip teşvik etmeniz kendine güveninin artmasını sağlar. Onun fiziksel becerilerini uygulamasına, yeni yeteneklerini ortaya çıkarmasına ve geliştirmesine yardımcı olacak oyuncakların arayışına girmeniz bu noktada oldukça önemlidir.
Aktif olmayı teşvik eden bazı oyuncaklar arasında çocuk basketbol potası, plastik bowling takımları, bahçe aletleri ve uygun koruyucu ekipmanları da almanız şartıyla bisiklet ile scooter yer alır. Belirttiğimiz oyuncaklar aktifliği teşvik etmekle birlikte sosyalliği, iletişim becerilerini de güçlendirebilir.
Ailece Oynanacak Oyunlar Kişisel Olarak Geliştiricidir
Çocuğunuz için şüphesiz ki en keyifli anlardan biri sizinle beraber geçirdiği oyun zamanlarıdır. Minikler anne-babaları ile oyunlar oynamayı sever ve sizi oyun arkadaşı yaptığı için de genellikle mutludur. Ayrıca beraber oyun oynayarak hem onun yalnız hissetmesini engellemiş hem de birlikte bir şeyler yapma ve iletişim kurma becerilerini geliştirmiş olursunuz.
Eğer çocuğunuz 3 yaşını geçtiyse onunla bazı masa oyunlarını da oynamaya başlayabilirsiniz. Bunun için alacağınız oyunun minimum yaş uyarısına dikkat etmeniz gerekir. Özellikle hafıza kullanmayı içeren ya da okuma gerektirmeyen basit tahta bloklarla oynanan oyunlar çocuğunuzun gelişimine önemli bir katkı sağlar. Sayma, hafızasını kullanma, eşleştirme yapma ya da ellerini dikkatli kullanabilme gibi oyunları tercih etmek gelişimini oldukça teşvik edicidir.
Uygun masa oyunları ile aile oyun geceleri de düzenleyerek haftanın belli günlerinde eğlenceli vakit geçirebilirsiniz. Böyle bir ortamda oyun oynadığınızda çocuğunuz dil geliştirme becerisi ve kendini ifade etme yönünden de fazlasıyla beslenmiş olur.
Çocuğunuz sizinle oyun oynarken kazandığında nazik olabilmeyi ayrıca kaybettiğinde de karşı tarafı tebrik edebilmeyi öğrenebilir. Çocuğunuza bunları öğretmenin en etkili yollarından biri sizin oyun içindeki örnek tavrınız olacaktır.
Çocuğunuza Oyuncak Seçerken Dikkat Etmeniz Gereken Diğer Faktörler Neler?
Dayanıklılık Faktörü
Çocuklar oyuncaklarıyla oynarken kendilerini oyuna çok kaptırabilir. Bazen de yeni şeyler keşfetmek için onları şekilden şekle sokmaya çalışırlar. Bu tarz durumlarda oyuncaklar pek çok kez kırılır ya da şekilleri bozulur. Tekrar tekrar aynı ve benzer oyuncakları almak zorunda kalmamak için uzun süreli kullanıma uygun dayanıklı oyuncakları tercih etmeye özen gösterebilirsiniz.
Aldığınız ürünün uzun ömürlü olması için yapılış şekli ile kullanılan malzemelere dikkat etmeniz gerekir. Dayanıklı oyuncakları tercih etmenin bir diğer faydası da çocuğunuz büyüdüğünde ortaya çıkar. Yıllar sonra küçükken oynadığı oyuncağı tekrar gördüğünde anılarını hatırlama şansına sahip olabilir. Aynı zamanda oyuncağını saklayıp gelecekte en değerli eşyaları arasına koyabilir.
Güvenlik Faktörü
Oyuncak seçiminde dikkat edilecek hususlar arasında arasında güvenlik ilk sıradadır. Yaşına göre değişse de çocuklar genellikle oyuncakları ağızlarına götürme eğilimindedir. Özellikle diş çıkarma yaşlarındaysa ellerine geçen her şeyi ağızlarına götürebilirler. Bu nedenle alacağınız oyuncakların kenarlarının sivri ayrıca köşelerinin keskin olmamasına dikkat etmeniz gerekir.
Küçük oyuncakların ise boğaza kaçma riski bulunur. Bu tarz oyuncakları oynarken ebeveyn olarak sizin ekstra dikkatli olmanız tavsiye edilir. Ancak her ne kadar dikkatli olsanız da bu tehlike her an yaşanabilir. Bunu göze almamak ve çocuğunuzun sağlığını düşünerek belli bir yaşa kadar çok küçük parçalı oyuncaklardan kaçınmak daha güvenlidir.
Küçük oyuncakların yanı sıra çocuğunuzun kırabileceği parçaları olan oyuncaklardan da uzak durmanız önerilir. Aksi halde çocuğunuz oynarken bir parçayı kırıp onu ağzına atabilir ve zarar görebilir.
Yaş Faktörü
Alacağınız oyuncak ne olursa olsun çocuğunuzun yaşına uygun olmasına özen göstermeniz gerekir. Özellikle zeka- beceri geliştirici oyunlar arasından seçim yapmak istiyorsanız yaş aralığını kriterlerinizin ilk sırasına almalısınız.
Örneğin, henüz 3 yaşındaki çocuğunuzun el-zihin becerileri 5 yaşındakilerle aynı değildir. Siz 5 yaş üzeri için uygun olan oyuncak aldığınızda çocuğunuz onun nasıl kullanıldığını ve ne yapacağını anlamayabilir. Bu da çoğunlukla olumsuz bir etki yaratır. Ayrıca oyuncağın keyfini çıkaramadığı için hayal kırıklığına uğrama olasılığı da yüksektir.
Seçim yaparken çocuğun seviyesinin altında kalan ürünler satın almaktan da kaçınmalısınız. 5 yaşındaki çocuğunuza 3 yaş grubu oyuncaklardan aldığınızda bu ona çok kolay geldiği için hemen sıkılabilir.
Oyuncak tercihi yaparken yaş düzeyine dikkat etmeniz oldukça önemlidir. Bu sayede çocuğunuz oyuncağından daha fazla keyif alabilir. Doğru bir seçim aynı zamanda çocuğun gelişimini çok yönlü ve olumlu olarak etkiler. Siz de birbirinden çeşitli oyuncak modellerini inceleyebilir, ihtiyaçlarınıza uygun olanları seçebilirsiniz.
